-MTDL: Đơn bì dùng thân rễ. Nên chọn loại vỏ ngoài có sắc đen nâu, bên trong thịt trắng, nhiều bột, vỏ dày rộng, không dính lõi, có mùi thơm là tốt. Ngày dùng: 8 - 16g.

-XXDL: Đơn bì nguồn gốc từ Trung Quốc di thực trồng ở Việt Nam, do nhu cầu vẫn được nhập từ nơi khác.

-TVQK: Vị cay, đắng, tính hơi hàn. Vào kinh Tâm, Can, Thận và Tâm bào.

-CDCT: Thanh huyết, tán ứ huyết, thông kinh. Chủ trị: Dùng sống: Trị phát ban, kinh giản, lao nhiệt, sang lở. Tẩm rượu sao: Trị kinh bế, sang lở, hòn cục. Sao cháy: Trị thổ huyết, đổ máu cam, đái ra huyết.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu chứa một loại glucosid,  glucose. Ngoài ra còn acid Benzoic, Tanin v.v...

PHƯƠNG THUỐC  ĐƠN BÌ CHỦ TRỊ:

   - Trị ung nhọt ở ruột và các ung nhọt ở trong cơ thể (nội ung): Đại hoàng 4g, Đơn bì 12g, Đơn nhân 12g, Phác tiêu 4g, Qua lâu 12g. Sắc uống. (Đơn Bi Thang – Huyết Chứng Luận).

   - Trị Can huyết bị hư, không sốt, mồ hôi trộm, mồ hôi tự ra, kinh nguyệt không đều, bụng dưới đau, tiểu đau: Bạch thược 3,2g, Bạch truật 3,2g, Chích thảo 1,6g, Đương quy 3,2g, Mẫu đơn bì 1,6g, Phục linh 3,2g, Sài hồ 3,2g, Sơn chi 1,6g. Sắc uống. (Đơn Bì Tiêu Giao Tán – Trung Y Học Nội Khoa).

   - Trị chấn thương do té ngã, bị đập đánh, ứ huyết đau nhức: Mẫu đơn bì 12g, Đương quy 12g, Cốt toái bổ 12g, Tục đoạn 12g, Nhũ hương 8g, Một dược 8g, Đào nhân 12g, Xuyên khung 6g, Xích thược 12g, Sinh địa 12g. Tán bột hoặc sắc uống. (Mẫu Đơn Bì Tán - Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

   - Trị kinh nguyệt ra quá nhiều, kinh hành kinh ra huyết hôi: Bạch thược 8g, Đơn bì 12g, Đương quy 8g, Sinh địa 8g, Xuyên khung 4g. Sắc uống nóng. (Đơn Bì Tứ Vật Thang – Y Thông Kim Giám).

   - Trị kinh nguyệt đến sớm, sốt về chiều, có kinh huyết đen kèm ứ huyết có cục máu, lượng nhiều: Mẫu đơn bì 12g, Thanh hao 12g, Địa cốt bì 12g, Hoàng bá 8g, Thục địa 16g, Bạch thược 12g, Phục linh 12g. Sắc uống. (Thanh Kinh Thang - Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Mẫu đơn có nhiều loài, ở Trung Quốc mỗi địa phương có trồng mỗi loài khác nhau. Cần phân biệt cây Mẫu đơn với các cây Bông Trang, nhân dân cũng thường gọi là Mẫu đơn.  Mẫu đơn hoa đỏ thường gọi Bông trang đỏ, Trang son ( Ixora coccinea Unn.) họ Rubiaceae. Đó là cây nhỡ cao 0,6 – 1m. Dân gian dùng rễ của nó để trị phong thấp, cảm sốt, điều kinh.

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư hàn, tiêu lỏng kiêng dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học