-MTDL: Dùng rễ (thân rễ). Nên chọn loại vỏ ngoài màu tro, già thì sắc tím đậm, non thì sắc trắng, khi khô có màu tía nhạt, vỏ nhăn lại, đứt đoạn trông thấy lõi, ruột tím đen, mềm, thứ to bản rộng trên 1cm, già, tím là tốt. Ngày dùng từ 4 – 12g.

-XXDL: Ba kích mọc hoang, phân bố nhiều ở vùng đồi núi thấp vùng trung du và dọc các tỉnh biên giới phía Bắc.

-TVQK: Vị cay, ngọt, tính hơi ôn. Vào kinh Thận.

-CDCT: Bổ thận, tráng dương, cường gân cố, trừ phong thấp, điều huyết mạch, ích tinh. Chủ trị: Đau mỏi xương khớp, Thận dương suy, di mộng tinh, liệt dương, đau lưng mỏi gối. 

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Rễ chứa Antraglycozid, đường, nhựa, Acid hữu cơ, Phytosterol và ít tinh dầu, Morindin. Rễ tươi có sinh tố C vv.

PHƯƠNG THUỐC BA KÍCH CHỦ TRỊ:

   - Trị phụ nữ tử cung bị lạnh, kinh nguyệt không đều, xích bạch đới hạ: Ba kích 120g, Lương khương 20g, Tử kim đằng 640g, Thanh diêm 80g, Nhục quế (bỏ vỏ) 160g, Ngô thù du 160g. Tán bột dùng rượu hồ làm hoàn. Ngày uống 20 hoàn với rượu pha muối nhạt (Ba Kích Hoàn - Cục Phương).

   - Trị lưng đau do phong hàn, đi đứng khó khăn: Ngưu tất 120g, Ba kích, Khương hoạt, Quế tâm, Ngũ gia bì, Can khương (bào) mỗi vị 60g, Đỗ trọng (bỏ vỏ, sao hơi vàng) 80g. Tán bột, trộn mật làm hoàn, uống với rượu ấm. (Ba Kích Hoàn - Thánh Huệ Phương).

   - Trị liệt dương, ngũ lao thất thương, thận khí hư: Ba kích thiên, Ngưu tất (sống) đều 120g ngâm với 1 lít rượu, uống. (Thiên Kim Phương).

   - Trị người lớn tuổi, đêm tiểu nhiều lần (do thận khí hư) : Ích trí nhân, Ba kích thiên (bỏ lõi), 2 Vị chưng với rượu và muối, Tang phiêu tiêu, Thỏ ty tử (chưng với rượu). Lượng bằng nhau, tán bột. Dùng rượu chưng hồ làm hoàn to bằng hạt ngô đồng lớn, mỗi lần uống 12 viên với rượu pha muối hoặc sắc thành thang uống. (Kỳ Hiệu Lương Phương).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Ba kích thiên là thuốc chủ yếu bổ Thận, năng trị ngũ lao, thất thương, cường dương, ích tinh, khí vị cay, ấm, có tác dụng khứ phong, trừ thấp, vì vậy, phàm các chứng lưng đau, gối mỏi, phong thấp, cước khí, thủy thũng, dùng Ba kích rất có ích. Xem trong Bài “Địa Hoàng Ẩm Tử”, dùng  để trị phong tà, lấy Ba kích làm đầu, vì nó bổ âm vậy (Bản Thảo Cầu Chân).     

KIÊNG KỴ: Người nóng nhiệt âm hư, hoả vượng không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học