-MTDL: Dùng thân rễ. Nên chọn rễ hình dùi tròn, trong trắng ngà, thơm cay, to, dày, không mốc mọt là tốt. Ngày dùng từ 5 - 10g. Cần phân biệt với cây  Bạch chỉ nam còn gọi là cây Mát rừng (Milletia pulchra Kurz).

-XXDL: Bạch chỉ có trồng các tỉnh phía Bắc nước ta, và được  nhập từ Trung Quốc.

-TVQK: Vị cay, tính ấm. Vào Phế, Vị và Đại trường.

-CDCT: Phát biểu, giải cơ, tán phong, trừ thấp, hưng phấn thần kinh. Chủ trị: Cảm mạo, nhức đầu, đau răng, mũi chảy nước hôi, đại tiện ra máu, phụ nữ khí hư, viêm xoang viên mũi, cảm phong hàn vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Bạch chỉ  chủ yếu có tinh dầu và các dẫn chất Curamin.vv…

PHƯƠNG THUỐC BẠCH CHỈ CHỦ TRỊ:

   - Trị đau đầu do đầu phong: Bạch chỉ, Bạc hà, Mang tiêu, Thạch cao, Uất kim. Tán bột, mỗi lần dùng 1 ít, thổi vào mũi (Bạch Chỉ Tán).

   -Trị mũi chảy nước trong (viêm mũi dị ứng): Bạch chỉ. Liều lượng tùy dùng. Tán bột. Dùng Hành giã nát, trộn thuốc bột làm hoàn. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 12g với nước chè (Trà) nóng. (Bạch Chỉ Hoàn).

   -Trị đau răng: Bạch chỉ 40g, Thạch cao 160g, Tri mẫu 68g. Tán bột, ngày uống 8 – 12g (Bạch Chỉ Thang).

   - Trị thương hàn cảm cúm: Bạch chỉ 40g, Cam thảo (sống) 20g, Gừng 3 lát, Hành 3 củ, Táo 1 trái, Đậu xị 50 hột, nước 2 chén. Sắc uống cho ra mồ hôi. (Vệ Sinh Gia Bảo Phương).

   - Chữa ngoại cảm phong hàn, nội thương sinh lảnh thận không có mồ hôi, đầu mình đau nhức, bụng đầy đau, nôn mửa: Bạch chỉ, Xuyên khung, Cam thảo, Phục linh,  Đương quy, Nhục quế, Bạch thược, Bán hạ, Trần bì, Chỉ xác, Ma hoàng, Thương truật, Cát cánh, Càn khương, Hậu phác. Các vị bằng nhau tán bột mịn mỗi lần dùng 12g. Công dụng: Phát biểu ôn trung, tiêu tích. (Tiên Thụ Lý Thương Tục Đoạn Lý Phương)

   - Trị mi mắt đau do phong nhiệt hoặc đờm: Bạch chỉ, Tán bột, mỗi lần uống 8g với nước trà (Đan Khê Tâm Pháp).

   - Trị đau đầu viêm mũi xoang (do phong hàn): Bạch chỉ, Phòng phong, Tân di mỗi thứ 3,2g, Thương nhĩ tử 4g, Xuyên khung 2g, Tế tân 2,8g, Cam thảo 1,2g. Sắc uống. Kiêng thịt bò (Dương Y Đại Toàn). 

PHẦN THAM KHẢO:

   - Bạch chỉ và Kinh giới đều là thuốc có vị cay, tính ấm, dùng để giải biểu. Không phải chỉ có vào khí phận mà còn vào huyết phận, đều có tác dụng phát tán phong hàn, xử lý huyết, tiêu thũng.

KIÊNG KỴ: Âm hư hỏa uất không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học