Ở nước ta Tía tô là rau thơm không còn xa lạ với nhiều người các bộ phận cây đều là vị thuốc nam quý chữa bệnh hiệu quả. Lá (Tô diệp) vị cay tính ấm tác dụng giải cảm lạnh, điều hoà chức năng tiêu hoá, an thai, giải độc tôm cua. Cành (Tô ngạnh) vị cay ấm tỳ phế, tác dụng lý khí, an thai, làm mạnh dạ dày, chống nôn mữa. Hạt (Tô tử) vị cay ấm, tác dụng giáng khí, bình suyễn, trừ đờm, nhuận tràng; dùng trong các trường hợp cổ họng bị nghẽn tắc, khó thở, ho suyễn, ngực đầy tức. Tử tô bao là nụ tía tô, có dược tính tương đối bình hoà, thường dùng chữa: phụ nữ đang mang thai hoặc sau sinh đẻ cơ thể suy nhược mà bị cảm lạnh.

Nhiều người còn cho biết  lá tía tô là vị thuốc quý chữa dị ứng nổi mẫn ngứa, đau khớp do ăn cua cá hải sản, bằng cách hái một nắm 50- 80g hoặc hơn ăn sống hoặc xay nước uống ngày vài lần.

Một số bài thuốc cổ phương dùng bộ phận cây tía tô chữa bệnh như sau:

-Trị lên đậu chẩn độc: Bạch chỉ 2g, Cát căn 2g, Cát cánh 1,6g, Chích thảo 1,2g, Gừng tươi 3 lát, Khương hoạt 1,6g, Kinh giới 1,6g, Liên kiều 2,8g, Mộc thông 2,4g, Ngưu bàng 2,8g, Phòng phong 1,6g, Sơn tra 3,2g, Thăng ma 2g, Thuyền thoái 1,6g, Tiền hồ 2g, Tô diệp 2g, Tứ thảo 2,4g, Xuyên khung. Sắc uống. (Tô Giải Tán II  – Mộng Trung Giác Đậu)

-Chữa có thai nôn mửa dữ (động thai): Tô ngạnh 12 -16g, Sắn dây 12 g. Sắc uống ngày một thang, hoặc dùng  Tô ngạnh 20g Trử ma căn khô mỗi vị  14-16g  sắc uống ngày 3 lần.

-Chữa phụ nữ có mang động thai đau bụng, đau lưng ngực, buồn nôn: Tô ngạnh, Đương qui, Bạch thược, Đảng sâm, Phục linh đều 12g,Trần bì 8g, Bạch truật 10g, Cam thảo 4g, sắc nước uống.

-Lý khí an thai: Trường hợp phụ nữ có mang thai động đau bụng, đau lưng ngực, buồn nôn: Tô ngạnh 8g, Đương qui, Bạch thược, Đảng sâm đều 12g, Xuyên khung, Trần bì, Đại phúc bì, Sinh khương đều 8g, Cam thảo 4g, sắc nước uống. Tác dụng: Kiện vị cầm nôn (Bài Tử tô ẩm gia vị)

-Chữa ăn không tiêu, đầy bụng kèm nôn (thể hư hàn) dùng nước sắc lá tía tô uống với viên Hương sa lục quân 6-8g có tác dụng cầm nôn, hết đầy bụng. Trường hợp nôn thai nghén dùng nước sắc Tô ngạnh uống tốt hơn.

-Chữa ngực sườn đầy đau, châm tiêu do can tỳ bất hòa: Đương quy 12g, Bạch thược, Bạch truật, Sài hồ, Phục linh đều 9g, Bạc hà 3g (cho vào sau), Sinh khương 3 lát, Cam thảo (chích) 6g, Đảng sâm, Tô ngạnh, Hương phụ đều 9g, Đại táo 4 trái. Sắc uống. (Bài Hòa Can Thang Gia Giảm)

-Chữa có thai phù: Tô ngạnh 20g, Bạch phục linh 40g, Đương quy 12g, Bạch truật 12g, Sài hồ 12g, Thăng ma 10g, Hoàng kỳ 16g ( Bài Bổ Trung Gia Tô Ngạnh)

-Chữa ngực bụng đầy chướng, bệnh ho suyễn: Tô tử 12g, Trần bì 8g, Nhục quế  3g, Đương qui 12g, Tiền hồ 12g, Chế Bán hạ 12g, Hậu phác 8g, Chích thảo 6g, Sinh khương 3 lát, Giáng khí bình suyễn, ôn hóa hàn thấp. (Tô Tử Giáng Khí Thang)

-Trị đậu chẩn (sởi) mới phát: Cam thảo 2g, Cát căn 2g, Hương phụ 2g, Thăng ma 2g, Trần bì 2g, Tử tô 2g, Xích thược 2g, Thêm Gừng, Hành sắc uống. (Tô Cát Thang II  – Lê Hữu Trác)

-Chữa người lớn hay có cơn hen: Hạt tía tô 1 lạng, sao qua tán bột, đổ 2 bát nước vào quấy đều, lọc bỏ bã. Nấu cháo ăn.

-Chữa tiêu đờm giảm ho (do ngoại cảm phong hàn): Tô tử 12g, La bạc tử 12g, Bạch giới tử 8g.  (Tam Tử Dương Thân Thang)

-Chữa phong hàn, đàm nhiệt giao trở, đàm nhiều, ho suyễn: Ma hoàng 12g, Tang bạch bì 12g, Hạnh nhân 8g, Tô tử 8g, Bán hạ 12g, Bạch quả  10g, Hoàng cầm 12g, Khoản đông hoa 12g, Cam thảo 4g. Sắc nước uống, chia 2 lần trong ngày. Bạch quả 8 quả. Tác dụng: Giáng khí bình suyễn, ôn hóa đàm thấp, thanh nhiệt. (Định Suyễn Thang)

-Chữa táo bón ở người già suy nhược: Hạt tía tô, hạt mè lượng bằng nhau, giã nhuyễn cho nước lắng, lấy nước nấu chín để uống. 

Lưu ý không dùng nhiều, dùng thường xuyên tiá tô cho người ra nhiều mồ hôi, người gầy, táo bón, miệng khô khát. 

(Quan tâm ăn uống là cách phòng bệnh tốt nhất)

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ