-MTDL: Dùng rễ củ. Nên chọn rễ củ già to hơn ngón tay, thu hoạch vào mùa thu đông, khi phơi  khô hình con thoi, chất cứng giòn, chắc, ít ngọt, đắng nhiều, mùi thơm ngát, vỏ ngoài đỏ hay nâu sẫm là tốt. Ngày dùng từ 6 – 12g.

-XXDL: Cây thích nghi nhiều loại đất, mọc hoang nhiều nơi ở đồi núi các tỉnh nước ta.

-TVQK: Vị ngọt, đắng, tính ấm vào Phế.

-CDCT: Ôn Phế, sát trùng, bổ phổi chữa ho. Chủ trị: Dùng sống: chữa giun kim, giun đũa. Dùng chín trị ho hàn, ho lao.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Bách bộ chủ yếu có chứa hoạt chất ancaloit Stemonin stemonidin. Còn có chất đường 2,3%, chất béo 0,8%, chất đạm 9% và các xít hữu cơ.

PHƯƠNG THUỐC BÁCH BỘ CHỦ TRỊ:

   - Chữa trẻ nhỏ ho sốt (Phế nhiệt): Bách bộ, Bối mẫu, Cát căn, Thạch cao mỗi vị đều 30g. Tán bột mỗi lần dùng 12g (Bách Bộ Tán-Thái Bình Thánh Huệ Phương).

   - Chữa đau bụng do các loại trùng sán: Bách bộ tùy liều nhiều ít nấu thành cao, uống thường xuyên phòng trị các loại trùng (Bách Bộ Cao-Thẩm Thị Tôn Sinh Thư). 

   - Trị ho dữ dội: Bách bộ, Gừng sống, giã lấy nước, 2 vị bằng nhau. Sắc uống 2 chén (Trữu Hậu phương). Hoặc dùng rễ Bách bộ ngâm rượu, ngày uống 1 chén, ngày 3 lần (Trương Văn Trọng).

   - Trị ho lâu ngày: Bách bộ (rễ) 80g, giã vắt nước. Sắc lại cho dẻo quánh. Mỗi lần uống 1 muỗng Canh, ngày 3 lần (Thiên Kim phương).

   - Trị ho nhiều: Dùng Bách bộ (cả dây lẫn rễ), giã vắt lấy nước cốt, trộn với mật ong, 2 thứ bằng nhau. Nấu thành cao, ngậm nước nuốt từ từ.  (Tục Thập Toàn phương).

   - Trị tự nhiên ho không dứt: Bách bộ (củ rễ), hơ trên lửa nướng cho khô, mỗi lần lấy nước một ít ngậm nuốt nước (Phổ Tế phương).

   - Trị các loại côn trùng vào lỗ tai: Bách bộ (sao) nghiền nát, trộn với dầu mè bôi trong lỗ tai. (Thánh Tế Tổng Lục).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Bách bộ là loại có tác dụng như Thiên môn, cũng chữa ho và có tác dụng sát trùng, nhưng Thiên môn khí lạnh, Bách bộ khí ấm hơn, vì vậy cách chữa cũng khác nhau (Bách Hợp).

   - Bách bộ tuy hơi ôn nhưng nhuận mà không táo, còn có thể khai tiết, giáng khí, trị ho thì không thuốc nào bằng, nhất là ho lâu ngày. (Bản Thảo Chính Nghĩa).

   - Dùng củ Bách bộ xắt mỏng, sao khô cho vào túi vải ngâm trong vò rượu lấy uống dần để trị các chứng ho gọi là Bách Bộ Tửu”. (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư nhược không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học