Mã bệnh U59.171 Khái thấu; J98 Bệnh hô hấp khác- U59.031 Cảm mạo; J11 Cúm virus không được định dan- U59.331 Phế nhiệt chứng; J20 Viêm phế quản cấp.

     Theo YHCT ho phần nhiều do ngoại cảm và nội thương, có khi do phổi, do tỳ, do can, do thận. Ngũ tạng lục phủ đều có thể gây nên ho, không riêng là phổi, các tạng phủ đều liên quan đến phổi ho. Nếu biểu hiện ho sốt nhẹ ho khan, sốt  nhẹ sợ lạnh sơ khởi hoặc ho đàm vàng  đau họng do cảm nhiệt tà...

Theo Sách Hải Thượng cho rằng chứng chứng ho đàm phần nhiều khí ở phổi ngược lên, nhưng tạng thận nạp khí xuống, những chứng ho lâu nếu là khí không về chổ, mới ho, từ dưới rốn ngược lên, nên dùng bài “Lục vị” bội Phục linh, thêm Ngưu tất, Ngũ vị, Mạch môn, nếu hàn thêm Nhục quế, Phụ tử.

    Theo YHHĐ ho có nhiều nguyên nhân có khi do Viêm họng, mũi xoang, hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản, viêm phế quản mạn, dãn phế quản. Lao, các bệnh về phổi, huyết áp… đều có thể gây ho. Dưới đây là bài thuốc thường dùng cảm nhiệt tà sơ khởi:

 TANG CÚC ẨM

(ôn bệnh điều biện)

Thành phần:

  -Tang diệp     12g

  -Cúc hoa        12g

  -Hạnh nhân    12g

  -Liên kiều      12g

  -Cát cánh       12g

  -Lô căn          12g

  -Bạc hà           4g

  -Cam thảo       4g

Cách dùng: Sắc uống, mỗi ngày 1 - 2 thang.

Tác dụng: Sơ phong, thanh nhiệt, tuyên phế, chỉ khái.

Giải thích bài thuốc:

Tang diệp, Cúc hoa là chủ dược có tác dụng sơ tán phong nhiệt ở thượng tiêu. Bạc hà phụ vào và gia tăng tác dụng của 2 vị trên.

-Hạnh nhân, Cát cánh tuyên phế chỉ khái.

-Liên kiều tính đắng, hàn, thanh nhiệt, giải độc.

-Lô căn tính ngọt hàn, thanh nhiệt, sinh tân, chỉ khái.

-Cam thảo có tác dụng điều hòa các vị thuốc hợp với Cát căn thành bài Cát căn thang có tác dụng tuyên phế, chỉ khái, lợi yết hầu.

Ứng dụng lâm sàng:

Bài thuốc thường được dùng trị bệnh đường hô hấp trên, cảm cúm, viêm phế quản thực chứng phong nhiệt ảnh hưởng đến phế gây nên ho sốt.

Nếu ho đờm nhiều gia thêm Qua lâu nhân, Bối mẫu để thanh phế hóa đờm.

Nếu đờm nhiều, vàng đặc, lưỡi đỏ rêu vàng thêm Hoàng cầm, Đông qua nhân để thanh nhiệt, hóa đờm.

-Nếu trong đờm có máu gia Bạch mao căn, Thuyên thảo để lương huyết chỉ huyết.

-Nếu mồm khát gia Thiên hoa phấn, Thạch hộc để thanh nhiệt, sinh tân.

-Nếu sốt cao khó thở gia Sinh Thạch cao, Tri mẫu để thanh phế vị.

Bài thuốc này gia Bạch tật lê, Quyết minh tử, Hạ khô thảo trị viêm màng tiếp hợp đau mắt đỏ có kết quả tốt.

Gia Ngưu bàng tử, Thổ ngưu tất, Liên kiều trị Viêm amydale cấp.

 Phụ phương:

  + Trị ho, ngoại cảm phong nhiệt phối hợp Bài (Thông Xị Cát Cánh thang “Thương hàn luận”). Đậu xị 20g, Thông bạch 15g, Bạc hà 12g, Chi tử 12g, Cát cánh  6g, Cam thảo 4g. Sắc uống. Tác dụng trị sốt ho, họng đau viêm đường hô hấp trên,.

 +Trị ho ngoại cảm phong nhiệt phối hợp Bài (Xạ Can Tán “Thái Bình Thánh Huệ Phương” gia giảm). Cát căn 18g, Chích thảo 8g, Hạnh nhân 14g, Ma hoàng 14g, Ngưu bàng tử 14g, Thăng ma 12g, Xạ can 20g, Xích thược 14g. Tán bột hoặc sắc uống. Tác dụng: Sơ phong, tuyên phế, lương huyết, giải độc. Tác dụng trị phong độc công lên trên, họng sưng đau (viêm amidale).

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com