MTDL: Dùng  thân củ (tép củ). Nên chọn củ to dài độ 3 - 4cm, rộng độ 4 - 9 mm, có màu trắng ngà, trong sáng, có nhiều chất nhớt là tốt. Thứ khô, dày, đen thứ xấu. Ngày dùng từ 6-18g.

-XXDL: Bách hợp mọc hoang ở rừng núi có khí hậu mát, ở vùng đồi trọc Hoàng liên sơn, Cao bằng, Lạng sơn, Tây bắc  Việt Nam.

-TVQK: Vị ngọt, tính bình, không độc. Vào kinh Tâm, Phế.

-CDCT: Bổ âm, thanh nhuận Phế, mát tâm, an thần, khử đàm, chỉ ho. Chủ trị: Phế nhiệt, ho ra máu, hồi hộp, bứt rứt, bồn chồn. Dư nhiệt chưa dứt sau khi sốt, tinh thần hốt hoảng vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa các chất như glucid 30%, protid 4%, lipid 0,1%, vitamin C và colchicein.

PHƯƠNG THUỐC BÁCH HỢP CHỦ TRỊ:

   - Trị ho, suyễn, buồn phiền, họng sưng đau, do Phế khí hư: Bách hợp 40g, Cam thảo 40g, Chỉ xác 40g, Đại phúc bì 40g, Lá tía tô 40g, Mã đậu linh 7 cành, Mạch môn  40g, Tang bạch bì 40g, Trần bì 40g, Trư linh 40g, Xích phục linh 40g. Sắc uống. (Bách Hợp Thang – Thánh Tế Tổng Lục).

   - Chữa chứng hầu họng sưng đỏ đau, ho khó thở, đàm vàng có máu: Bách hợp 12g, Sinh địa 16g, Thục địa 16g, Mạch môn 12g, Bối mẫu 12g, Thược dược 12g, Cam thảo 4g, Huyền sâm 12g, Cát cánh 8g. Sắc nước uống. Tác dụng: Dưỡng âm thanh nhiệt, nhuận Phế hóa đàm. (Bách Hợp Cố Kim Thang).

   - Trị ho ra máu (do Phế hư nhiệt): Dùng nước Bách hợp mới đâm vắt nước uống, hoặc chưng sôi cho dễ uống. (Vệ Sinh Dị Giản Phương).

   - Trị trẻ nhỏ ngực bị nhô ra như lưng rùa (quy chung): Bách hợp 40g, Đại hoàng 20g, Hạnh nhân 20g, Mộc thông 20g, Phác tiêu 20g, Tang bạch bì 20g, Thiên môn 20g. Tán bột. Trộn mật làm hoàn, to bằng hạt lúa lớn. Mỗi lần uống 10 viên với nước cơm. (Bách Hợp Hoàn – Tiểu Nhi Vệ Sinh Tổng Vi Luận Phương).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Bách hợp khí bình, vị ngọt, lại thanh được tâm khí, định được hồn phách, làm hết lo âu sợ hãi. Ngoài ra làm nhuận da cho đẹp đẽ tốt tươi, thông nhũ trấp, chữa các bệnh phong, đuổi tà nhiệt, hoà được thấp khí, tiêu tan được mụn nhọt sưng đau (Tuỳ Tức Cư Ẩm Thực Phổ).

   - Bách hợp cốt chữa khí nóng ở tâm và Phế, có tính thu liễm nên cũng có công dụng yên hồn, định phách, bệnh ho đã lâu mới dùng được. Mới ho không nên dùng, chữa nóng, chữa di nhiệt, còn lại chỉ là loại nóng thường, còn nóng lắm hay là mới phát nóng thì dùng vô ích (Bách Hợp).

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư yếu, tiêu chảy. Ho do phong hàn không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học