-MTDL: Xuyên khung dùng thân rễ. Nên chọn củ to vỏ ngoài đen vàng, thái lát ra thấy vàng trắng, mùi thơm, chắc, nặng là tốt. Ngày dùng 6 – 16g.

-XXDL: Xuyên khung ở ta có trồng nhưng chưa phát triển phần nhiều  được nhập từ Trung Quốc.

-TVQK: Vị cay, tính ôn. Vào kinh Can, Đởm và Tâm bào.

-CDCT: Hoạt huyết hành khí, khu phong chỉ thống. Chủ trị các chứng rối loạn kinh nguyệt, bế kinh thống kinh, khó sanh, sau sanh đau bụng, ngực sườn đau tức, chân tay tê dại, mụn nhọt đau nhức, chấn thương té ngã, đau đầu, chứng phong thấp tý vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có tinh dầu 1 - 2%, acid Ferulic vv...

- PHƯƠNG XUYÊN KHUNG CHỦ TRỊ:

   - Chữa đau đầu do phong hàn: Xuyên khung 8g, Bạc hà 6g, Tế tân 4g, Cam thảo 4g, Khương hoạt 8g, Phòng phong 6g, Kinh giới 10g, Bạch chỉ 8g. Tán bột, mỗi lần dùng 12g, dùng nước chè tiêu thuốc. Có thể dùng thuốc thang sắc uống. Tác dụng: Khu phong tán hàn, trị đau đầu. (Xuyên Khung Trà Điều Tán).

   - Trị trẻ nhỏ mũi bị tắc: Bạch chỉ, Cam thảo, Cảo bản, Long não, Ma hoàng, Tế tân, Xạ hương, Xuyên khung. Lượng bằng nhau, tán bột, luyện mật làm viên bằng hạt bắp, lấy bông bọc 1 viên nhét vào 2 lỗ mũi, nam tả (trái) nữ hữu (phải). (Xuyên Khung Cao – Lê Hữu Trác).

   - Trị đầu đau, chóng mặt, phiền nhiệt, tay chân đau, lở ngứa, mắt đau, mũi nghẹt, mặt có cảm giác như trùng bò: Bạc hà 2,4g, Cát cánh 4kg, Tế tân 200g, Cam thảo 1,4g, Phòng phong 1kg, Xuyên khung 2,4kg. Tán bột, trộn với mật ong làm hoàn. Ngày uống 2-4g với nước trà. Tác dụng: Sơ phong, hóa đờm, lợi yết hầu, thanh đầu mục. (Xuyên Khung Hoàn – Thái Bình Huệ Dân Hòa Tễ Cục Phương).

   - Trị lưng đau không xoay trở được, hai chân đau: Xuyên khung 4g, Chích thảo 4g, Đào nhân 5 hột, Độc hoạt 2g, Đương quy 4g, Khương hoạt 6g, Nhục quế 4g, Phòng kỷ 1,2g, Phòng phong 1,2g, Sài hồ 4g, Thần khúc 2g, Thương truật 4g. Sắc uông nóng, lúc đói. (Xuyên Khung Nhục Quế Thang).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Xuyên khung vận hành lên đầu mắt, dẫn xuống huyết hải, vì vậy, bệnh về tinh thần dùng bài Tứ Vật (Xuyên khung, Đương quy, Bạch thược, Thục địa). Xuyên khung có khả năng tán phong ở kinh Can, dùng trị chứng đầu đau ở kinh Thiếu dương (Đởm, Tiểu trường) và Quyết âm (Tâm bào, Can), là thánh dược trị đầu đau do huyết hư.

KIÊNG KỴ: Bệnh thượng thực hạ hư, âm hư hỏa vượng, nôn mửa, ho, mồ hôi tự ra, mồ hôi trộm, họng khô, miệng khô, phát sốt, phát khát, phiền táo, không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học