-MTDL: Trạch tả dùng Thân rễ (củ). Nên chọn thứ to, chắc, màu trắng vàng, bột nhiều là loại tốt, loại mềm, mối mọt không tốt. Ngày dùng: 6 - 15g

-XXDL: Trạch tả có mọc ở Sapa, Điện Biên nhưng còn ít, phần nhiều vẫn được nhập từ Trung Quốc.
-TVQK: Vị ngọt, nhạt, tính hàn. Vào kinh Thận.

-CDCT: Lợi tiểu, táo thấp, thanh nhiệt ở thận. Chủ trị: Các chứng tiểu khó, tiểu buốt, tiêu chảy do thấp nhiệt ở hạ tiêu.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa chất Alisol A, alisol B, alisol A monacetate,  epialisol A. vv…

- PHƯƠNG THUỐC  TRẠCH TẢ CHỦ TRỊ:

   - Trị tiêu khát, tiểu nhiều, phiền nhiệt, tay chân không có sức: Trạch tả 40g, Hoàng liên 24g, Kê não (óc gà) 30g, Kim bạc 50 miếng, Mẫu lệ 30g, Tang phiêu tiêu 16g, Xa tiền tử 24g. Tán bột, làm hoàn,  ngày uống 12–16g. (Trạch Tả Hoàn II – Thái Bình Thánh Huệ Bài) .

      - Trị thủy ẩm ở vùng Vị, dưới tâm, sinh ra hoa mắt, mê muội: Bạch truật 80g, Trạch tả 200g. Sắc uống. Tác dụng: Kiện Tỳ, lợi thủy. (Trạch Tả thang – Kim Quỹ Yếu Lược).

   - Trị Thận hư, nội thương, Thận khí tuyệt, tiểu buốt, tiểu không tự chủ: Bạch long cốt 40g, Tang phiêu tiêu 40g, Xa tiền tử 40g, Cẩu tích 80g, Trạch tả 1,2g. Tán nhỏ, mỗi lần uống 8g với rượu ấm, trước bữa ăn. (Trạch Tả Tán).

   - Trị Thận viêm cấp, tiểu ít, phù thũng thể thấp nhiệt: Trạch tả, Trư linh, Phục linh, Xa tiền tử, đều 16g. Sắc uống. (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

   - Trị người lớn Thận thủy suy, Mệnh môn hỏa suy (đau lưng mỏi gối, tai ù, tiêu chảy về sáng): Thục địa 30g, Hoài sơn 20g, Đơn bì 14g, Sơn thù 14g, Phục linh 12g, Trạch tả 10g, Nhục quế 4-6g, Phụ tử 4g. Sắc uống. (Bài Thận khí hoàn - Trương trọng Cảnh).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Bát Vị Địa Hoàng Hoàn dùng Trạch Tả để dẫn vào Thận. Trong thuốc bổ, Địa hoàng phải kèm với Trạch tả để tả Thận, tức là tả thấp hỏa trong Thận thì bổ mới đắc lực. Cho nên người xưa khi dùng thuốc bổ phải kèm có cả tả tà, đó là khéo ở chỗ khơi ra rồi hợp lại, nếu chỉ bổ mà không tả thì có cái hại thắng lệch một bên, chỉ có đối chứng hư thoát thì lực bổ phải mạnh, không thể một chút chậm trễ được. (Dược Phẩm Vậng Yếu).

KIÊNG KỴ: Không dùng trong những trường hợp bệnh do thấp hàn.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học