Khí hư, tỳ dương khí hư, tiêu hóa kém. Biểu hiện ăn kém, chậm tiêu, đầy hơi, tiêu chảy kéo dài, cơ nhục mềm nhảo, ăn không ngon, nôn mửa, tay chân lạnh, sắc mặt thường trắng bệch, sức yếu hay mệt mỏi, do thiếu khí nên hay hụt hơi, biếng nói, tự ra mồ hôi mạch hư trì hoặc trầm nhược.

  Theo YHCT Chứng dương khí hư bệnh phần nhiều thiên thiên bất túc, bệnh ốm lâu ngày cơ năng nội tạng suy giảm, nguyên nhân có liên quan đến ăn uống lạm dụng thực phẩm chua đắng hàn lạnh quá dễ, phát sinh một số chứng như như: tiết tả, cầu phân sống, nhiều mồ hôi, ho cảm.  Phép trị: ích khí, kiện tỳ, chỉ tả, nên dùng bài Tứ QuânTử Thang“Hòa tể cục phương” gia giảm mà trị . 

Phương thuốc:

Nhân sâm   12g

Bạch truật   12g

Phục linh    12g

Chích thảo    6g

Sắc uống, hoặc làm hoàn uống.Công dụng: Bổ khí kiện tỳ dưỡng vị.. trị: Tỳ vị khí hư, vận hóa kém, ăn ít, tiêu lỏng, sắc diện nhợt, tiếng nói nhỏ, tay chân vô lực, mạch trầm hoản vô lực..

Giải thích bài thuốc:

-Nhân sâm  tính ngọt ôn kiện tỳ, ích khí dưỡng vị là chủ dược.

-Bạch truật vị đắng ôn kiện tỳ táo thấp.

-Phục linh ngọt nhạt hợp Bạch truật để kiện tỳ thẩm thấp,

-Cam thảo ngọt ôn bổ trung hòa vị.

Các vị thuốc hợp lại tính dược ngọt ôn có tác dụng ích khí kiện tỳ dưỡng vị.

Gia giảm:

-Nếu có nôn mữa tiêu chảy gia Trần bì 12g (Bài Dị Công Tán)

-Nếu trẻ nhỏ biểu lý đều hư, phát sốt gia Bạch biểu đậu 14g, Hoàng kỳ 14g, Sinh khương 3 lat, Đại táo (Bài Lục Nhất Tán)…

-Nếu ho đàm trắng gia: Trần bì, Bán hạ  (Bài Lục Quân Tử Thang).

-Nếu viêm phế quản mạn tính Tử uyển, Khoản đông hoa, Bạch tiền, Bối mẫu để

-Nếu bụng đầy đau, ợ hơi hoặc nôn, tiêu chảy gia Trần bì, Chế Bán hạ, Mộc hương, Sa nhân gọi là Bài (Hương Sa Lục Quân Tử Thang).

-Nếu có ngoại cảm nội thương bỏ Sâm gia Bạch thược (Tam Bạch thang)

Tứ QuânTử Thang là thang cơ bản bổ tỳ ích khí và có nhiều phương bổ khí nhưng đều theo phương này biến hóa thành.

Tuy nhiên Bài tứ quân không dùng với chứng âm hư hỏa động. tre em gầy nóng không rét. Chứng huyết hư không chỉ uống riêng bài này.

Phụ phương:

  + Trị tỳ khí hư, tiết tả lâu ngày phối hợp Bài.(Liên Nhục Bổ Tỳ Thang “Cục Phương”gia giảm:“). Liên nhục 16g, Nhân sâm 12g, Bạch truật 12g, Phục linh 14g, Cam thảo 4g, Biển đậu 14g, Hoài sơn 14g. Sắc nước uống. Công dụng: kiện tỳ, duỡng vị âm....

   + Tỳ khí hư, tiết tả  lâu ngày phối hợp Bài (Bổ Trung Ích Khí Thang “Lý đông viên phương”gia giảm). Nhân sâm 14g, Hoàng kỳ 14g, Đương quy 14g, Bạch truật 12g, Thăng ma 8g, Sài hồ 8g, Trần bì 12g, Sinh khương 12g, Hồng táo 12g.  Sắc uống. Tác dụng: bổ dưỡng tỳ thổ, để thăng trung khí. Trị tỳ hư, tiêu chảy phân sống, sa nội tạng.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com