Chủ chứng khí huyết hư tâm mạch yếu. Biểu hiện mạch kết hoặc mạch đại, tim đập nhanh khó thở, lưỡi bóng ít rêu hoặc chứng hư lao phế nuy có triệu chứng khó thở, ho, cơ thể gầy yếu, ra mồ hôi, mất ngủ, họng khô, đại tiện táo, mạch sác nhược.

  Theo YHCT thiếu máu thuộc phạm vi chứng huyết hư, hư lao. Nguyên nhân là do sự rối loạn hoạt động của các tạng tâm, tỳ, thận ảnh hưởng đến khí huyết của cơ thể mà sinh bệnh.

   Theo YHHĐ Thiếu máu tâm hư là một triệu chứng thường gặp trong nhiều bệnh. Có nhiều nguyên nhân như thiếu máu cấp tính do chấn thương, do phẫu thuật, băng huyết sau đẻ… và thiếu máu mạn tính do tủy xương hoạt động kém, cơ thể bị thiếu hụt các thành phần để sản sinh ra hồng cầu và huyết sắc tố như sắt, vitamin B12, acid folic… do sự rối loạn cơ quan tạo máu. Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng:

PHỤC MẠCH THANG

(Thương hàn luận)

Thành phần bài thuốc gia giảm:

   -Chích Cam thảo   16g

   -A giao                 12g

   -Mạch môn           12g

   -Quế chi               12g

   -Sinh khương         12g

   -Đại táo               8 quả

   -Nhân  sâm           12g

   -Thục địa              20g

Cách dùng: Sắc nước uống, theo sách cổ cho thêm 1/2 rượu để sắc.

Tác dụng: Ích khí bổ huyết, tư âm phục mạch.

Dẫn giải phương thuốc: 

-Chích  thảo tính ngọt ôn, ích khí bổ trung, sinh khí huyết để hồi phục huyết mạch là chủ dược.

-Đảng sâm, Đại táo bổ khí ích vị kiện tỳ để sinh khí huyết.

-Sinh địa, A giao, Mạch môn, Ma nhân bổ tâm huyết dưỡng tâm âm để dưỡng đầy huyết mạch.

-Quế chi hợp với Chích thảo để bổ tâm dương hợp với Sinh khương để thông huyết mạch, dùng rượu nấu để tăng tác dụng thông mạch.

Ứng dụng lâm sàng và gia giảm:

    Trên lâm sàng bài thuốc chủ yếu dùng chữa chứng khí huyết hư, biểu hiện mạch kết hoặc mạch đại, tim đập mạnh khó thở, lưỡi bóng ít rêu hoặc chứng hư lao phế nuy có triệu chứng khó thở, ho, cơ thể gầy yếu, ra mồ hôi, mất ngủ, họng khô, đại tiện táo, mạch sác nhược.

-Nếu đại tiện lỏng bỏ Ma nhân gia Toan táo nhân để dưỡng tâm an thần.

-Nếu tim hồi hộp nặng gia Long cốt, Chu sa để dưỡng tâm an thần.

 Bài thuốc còn được dùng để chữa các chứng thấp tim, hẹp van tim, nhịp tim không đều, ngoại tâm thu khó thở do tim suy có thể sử dụng.

Phụ thang:

  + Trị khí huyết hư, tâm mạch nhược phối hợp Bài (Bát Trân thang“Chính thể loại yếu” gia giảm). Đẳng sâm 16g, Bạch truật 16g, Hoàng kỳ 12g, Đương quy 16g, Mộc hương 6g, Viễn chí 8g, Táo nhân 8g, Long nhãn 12g, Phục linh 8g, Thục địa 12g, Bạch thược 12g, Kỷ tử 12g, Đại táo 12g. Sắc uống ngày 1 thang.

  +Trị khí huyết lưỡng hư phối hợp Bài (Bổ Tỳ Ích Thận phương kinh nghiệm MP). Thục địa 30g, Hoài sơn 18g, Bạch truật 12g, Nhân sâm 12g, Bạch thược 14g, Phục linh 10g, Táo nhân 12g,  Cẩu kỷ 14g, Viễn chí 10g, Thổ ty tử 12g, Ngũ vị 10g, Mạch môn 12g, Đỗ trọng 14g, Chích thảo 4g, Đại táo 12g. Tác dụng bổ tỳ ích thận trị, người mệt mỏi, ăn ngủ kém, huyết áp thấp, mắt yếu, tóc bạc sớm, sinh lý yếu.