U60.381 Tiết tả; K59.1Tiêu chảy rối loạn chức năng- F48.0 Thần  kinh suy nhược 

Theo YHCT công năng của tỳ chủ yếu là vận hóa, thống huyết, bệnh phần lớn do là thấp, là hư (dương hư là nhiều) còn bệnh của vị phần lớn là nhiệt, thường là thực nhiệt (chứng hư hay gặp là vị âm hư).Tỳ và vị là gốc của hậu thiên, tỳ, Chứng tỳ dương hư  liên quan nhiều đến ngũ tạng, đặc biệt là tâm, thận, phế.Tỳ dương hư do công năng vận hóa của tỳ vị giảm yếu. Biểu hiện ăn lạnh hay bị tiêu chảy, hoặc

cầu phân nát, bụng trên trướng đau, thích chườm, ưa nắn bóp chân tay, lạnh, mệt mỏi uể oải, cơ bắp gầy nhảo. nước tiểu trong mà nhiều hoặc ít mà phù thũng, lưỡi nhạt, rêu lưỡi trắng trơn, mạch hoãn hoặc nhược là chứng của dương hư.

Phép trị: ôn trung kiện tỳ, chỉ tả …

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị tỳ dương hư, hàn tả.

Bài Lý Trung Hoàn

Phương thuốc:

Đảng sâm                    14g

Bạch truật                   12g

Can khương                10g

Hương phụ                  12g

Trần bì                         12g

Sa nhân                       4g

Mộc hương                 6g

Chích thảo                   6g

Đại táo                        12g

Đây là (Bài Lý trung hoàn “Thương hàn luận”gia giảm). Sắc uống, hoặc làm hoàn uống.

Tác dụng; ôn trung, khu hàn, bổ ích tỳ vị…

Giải thích bài thuốc:

-Can khương khu hàn hồi phục tỳ dương là chủ dược.

-Đảng sâm bổ khí kiện tỳ.

-Bạch truật kiện tỳ táo thấp

-Chích thảo bổ tỳ hòa trung và điều hòa các vị thuốc.

-Sa nhân, Mộc hương, Trần bì hành khí kiện tỳ ôn trong chỉ thống..

Chích thảo bổ tỳ hòa trung và điều hòa các vị thuốc.

Gia giảm:

-Nếu đau bụng đầy bụng gia: Hương phụ, Trần bì, Sa nhân…

-Nếu cầu phân có máu gia A giao, Hoa hòe.

-Nếu đau bụng lỵ gia hoàng liên, mộc hương để lý khí hóa trệ.

-Nếu tay chân lạnh gia phụ tử 6g  (Bài Phụ Tử Lý Trung thang)

Phụ phương:

+ Trị tỳ dương hư, tiết tả. (Sâm Linh Bạch Truật Tán gia giảm“Cục Phương”) Nhân sâm 12g, Bạch truật 20g, Phục linh 20g, Bạch biển đậu 20g, Ý dĩ nhân 20g, Hoài sơn 20g, Trần bì 12g, Sa nhân 6g, Cát cánh 8g, Liên nhục 20g, Cam thảo 4g,Sắc uống hoặc tán viên uống. Tác dụng: Bổ khí kiện tỳ, thẩm thấp hòa vị, lý khí hóa đàm.

+ Trị nhược dương tỳ khí hư phối hợp Bài (Lý Trung hoàn “Thương hàn luận” gia giảm). Đảng sâm 12g, Can khương 12g, Bạch truật 12g. Thục địa 20g, Phụ tử 6g, Nhục quế 6g. Chích thảo 6g. sắc uống. Tác dụng: ôn trung khu hàn, bổ ích tỳ vị.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com