050308 Đàm nhiều bụng đầy nôn..

  Theo YHCT chứng đàm gặp trong nhiều trạng thái bệnh lý khác nhau như: ho suyễn có đàm, ngực đầy tức đàm nhiều khó thở, buồn nôn, nôn ra đàm, nặng đầu chóng mặt, đàm kết bệnh tràng nhạc và đàm mê tâm khiếu trúng phong, kinh giản….Nguyên nhân phần nhiều do nội nhân do tạng Tỳ, Phế, Thận vận hóa kém do ngoại nhân như phong hàn, thấp, nhiệt đều có thể sinh đàm. Theo Sách Hải Thượng cho rằng chứng ho đàm phần nhiều khí ở phổi ngược lên, nhưng tạng thận nạp khí xuống, những chứng ho lâu nếu là khí không về chổ, mới ho, từ dưới rốn ngược lên, nên dùng Bài “Lục vị” bội nhiều Phục linh, thêm Ngưu tất, Ngũ vị, Mạch môn, nếu không có hỏa thêm Nhục quế, Phụ tử…

   Theo YHHĐ ho đàm có nhiều nguyên nhân có khi do Viêm họng, mũi xoang, hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản, viêm phế quản mạn, dãn phế quản, Lao.. đều có thể gây ho đàm... Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng:

 NHỊ TRẦN THANG

(Hòa tể cục phương )

Thành phần bài thuốc gia giảm:

   -Bán hạ    200g

   -Trần bì    200g

   -Phục linh 120g

   -Cam thảo  20g

Cách dùng: Các vị thái mỏng mối lần dùng 20g sắc uốmg, hoặc tán bột gia giảm sử dụng.

Công dụng:  Táo thấp hóa đàm, lý khí hòa trung…

Chủ trị: Đàm ẩm do nhiều đàm, ngực bụng đầy chướng, nôn mữa đầu váng, tim đập mạnh...

Dẫn giải phương thuốc: 

    Bài thuốc dùng rộng rãi tiêu đàm hòa vị, hòa trung chỉ nôn, tiêu bỉ, tán kết…

-Trần bì lý khí hóa đàm, khí thuận thì đàm giáng, khí hòa đàm cũng giáng… Đàm do thấp sinh ra, thấp khứ đàm tiêu.

-Phục linh kiện tỳ lợi thấp…

-Cam thỏa hòa trung…

     Các vị thuốc cùng dùng có tác dụng táo thấp hóa đàm, lý khí hòa trung. Trong bài các vị Trần bì, Bán hạ đều phải dùng loại lâu năm để bớt tính cay táo, nên gọi là Nhị trần thang.

Gia giảm: Y phương tập giải nói “bài nhị trần là phương thông dụng trị đàm”, nếu  :

-Phong đàm gia nam tinh, Bạch phụ, Tạo giác, Trúc lịch…

-Hàn đàm gia Bán hạ, Khương trấp.

-Hỏa đàm gia thạch cao…

-Thấp đàm gia Bạch truật thương truật…

-Táo đàm gia Qua lâu nhân…

-Thực đàm gia Sơn tra, Mạch nha, Thần khúc…

-Lảo đàm gia Mang tiêu, Chỉ thực..

-Khí đàm gia Hương phụ, Chỉ xác…

-Đàm kết cơ lý gia Bạch giới tử…

Ứng dụng lâm sàng:

     Trên lâm sàng bài này thường dùng để hóa đàm hòa vị nên dùng nhiều trong các chứng đàm. Nếu chứng thuộc phong đàm gia Chế nam tinh, Bạch phụ tử để trừ phong hóa đàm. Nếu thuộc hàn đàm, gia Can khương, Tế tân để ôn hóa đàm. Nếu thuộc nhiệt đàm gia Qua lâu, Bối mẫu, Hoàng cầm để thanh nhiệt hóa đàm. Nếu thuộc thực đàm gia La bạc tử, Chỉ xác để tiêu thực hóa đàm.

-Trường hợp viêm phế quản mạn tính, ngực tức khó thở, ho đàm nhiều, rêu lưỡi trắng nhớt dùng bài Nhị trần thang gia thêm Tử uyển, Khoản đông hoa, Bách bộ, Cát cánh, Sa nhân để giáng khí, hóa đàm chỉ khái.

-Trường hợp rối loạn tiêu hóa, bụng đầy chán ăn, buồn nôn, có thể dùng bài này để hòa vị chỉ ẩu tiêu thực.

    Trên lâm sàng có báo cáo dùng bài này chữa bướu cổ đơn thuần có gia thêm Côn bố, Hải tảo có kết quả.

ĐẠO ĐÀM THANG

( Tế sinh phương )

Bài NHỊ TRẦN THANG gia:

Đởm nam tinh  10g, Đảng sâm 8g, Xương bồ 8g, Trúc nhự  4g, Sinh khương 3lát, Đại táo 2 quả *Cách dùng: sắc nước uống.

*Tác dụng: Ích khí, trừ đàm hóa trọc, khai khiếu.

*Chủ trị: chứng trúng phong, đàm mê tâm khiếu, cứng lưỡi không nói đư