-MTDL: Chu sa và Thần sa là một thứ nhưng Chu sa thường ở thể bột, Thần sa thường ở thể cục kết thành từng khối có màu óng ánh, bóp bằng tay, tay không bị bắt màu đỏ vào tay, hoặc nghiền cục vở nát không có tạp chất là tốt. Ngày dùng 1g chia làm 3 lần.

-XXDL: Châu sa vị này thường được nhập từ Trung Quốc, dưới dạng thiên nhiên. Trên thị trường còn có bán loại Chu sa nhân tạo (vermillion). Nhưng không tốt bằng loại thiên nhiên.

-TVQK: Vị ngọt, tính hơi hàn vào kinh Tâm.

-CDCT: Trấn tâm an thần, định phách, thanh nhiệt, giải độc. Chủ trị: Các chứng: tâm hỏa thịnh, tâm thần bất an, kinh quí, điên giản (động kinh), nhọt lở sưng độc, yết hầu sưng đau, miệng lở vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Châu sa ngoài chất chính là HgS, còn có các chất khác.

PHƯƠNG THUỐC CHU SA CHỦ DƯỢC:

  - Trị tim hồi hộp, lo sợ, phiền táo không ngủ được: Chích thảo 2g, Chu sa 4g, Hoàng liên 6g, Quy thân 2g, Sinh địa 2g. Tán bột. Mỗi lần dùng 6-8g, uống với rượu, lúc đói. Tác dụng: Trấn tâm, an thần, dưỡng âm, thanh hỏa. (Chu Sa An Thần Hoàn – Lan Thất Bí Tàng).

  - Trị  họng viêm: Cam thảo 2g, Chu sa 4g, Hoàng liên 6g. Tán bột trộn với bột gạo làm viên. Ngày dùng 4-6g, ngậm nuốt dần. (Chu Sa An Thần Hoàn III – Mộng Trung Giác Đậu).

  - Trị tim hồi hộp, hoang mang, mất ngủ, ngủ hay mơ: Chu sa (tán nhỏ) 4g, Liên tâm tử 6g. Tán bột. Uống. (Chu Sa Liêm Thanh Tán – Từ Hy Quang Tự Y Phương Tuyển Nhi).

   - Trị quáng gà, thông manh, đục nhân mắt: Dạ minh sa, Điền loa xác, Mộc tặc, Phòng phong, Tế tân, Thanh mộc hương. Lượng bằng nhau. (Chu Sa Liêm Thanh Tán – Chứng Trị Chuẩn Thằng).

   - Trị da mặt nám, sần sùi: Trứng gà 1 cái, bỏ lòng đỏ, lấy bột Chu sa 30g cho vào trong rồi đậy kín vỏ lại (làm như là không bị lột), bỏ vào cho gà mái ấp lại, khi gà nở, lấy trứng đó ra bôi lên mặt trong 5 ngày thì mặt trắng. Bài này trích

trong ‘Tây Vương Mẫu Chẩm Trung Phương’ do bà Trương quý phi đời nhà Trần hay dùng (Ngoại Đài Bí Yếu).

   - Trị trẻ sơ sinh còn trong tháng mà bị động kinh, kinh phong muốn chết: Chu sa mài với nước sông tẩm vào ngũ tâm (Lòng bàn tay, bàn chân và giữa ngực) rất hiệu nghiệm (Đẩu Môn Phương).

  - Trị di tinh do Tâm hư: Dùng một quả tim heo, rạch ra nhiều khía, lấy bột Chu sa (đã phi qua) bỏ vào, lấy dây buộc lại, hấp ăn nóng (Đường Dao Kinh Nghiệm Phương).

   - Trị ngủ không yên, hồi hộp, động kinh, điên cuồng, hỏa thịnh huyết hư, tâm thần không yên, xót xa bứt rứt không ngủ được: Chu sa 6g, Hoàng liên 9g, Sinh địa, Đương quy, Chích Cam thảo, mỗi thứ 3g, ngoại trừ Chu sa thủy phi ra, 4 vị kia tán bột trộn đều luyện mật làm viên, mỗi lần uống 3g, ngày 2 lần, uống với nước nóng khi ngủ (Chu Sa An Thần Hoàn – (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Học).

PHẦN THAM KHẢO:

   -Chu sa và Thần sa là một loại đá có thành phần hóa học giống nhau, nhưng loại Chu sa ở Thần châu được coi là tốt nhất nên gọi là Thần sa (Thần châu nay thuộc tỉnh Hồ Nam, Trung Quốc) (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

Bảo quản: Thuốc độc bảng B, đựng trong lọ thủy tinh vàng, đậy kín, để ở chỗ khô ráo.

   -Bào chế: Mài Chu sa hoặc  Thần sa trong bát sứ hay cối đá, thêm ít nước cất hay nước mưa, dùng đá nam châm hút hết bụi sắt để lắng một lúc, thấy có màng nổi lên, vớt bỏ đi, khuấy nhẹ lên gạn lấy nước đỏ, làm vậy nhiều lần, đến khi không còn nữa thì thôi (gọi là thủy phi). Cặn còn lại có màu đen bỏ đi, nước gạn được để lắng, gạn bỏ nước trong cặn còn lại dùng giấy bản hay vải bịt lại phơi khô. Chu sa, Thần sa kỵ sức nóng phải mài tan với nước, nếu dùng sức nóng sẽ giải phóng ra thủy ngân độc và mất tác dụng của thuốc. Vì vậy, nên phải tuyệt đối dùng sống không dùng lửa có thể gây chết người.

-KIÊNG KỴ: Không phải thực nhiệt thì không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc