-MTDL: Càn khương là củ gừng phơi khô. Nên chọn củ gừng già đào vào mùa đông loại bỏ rễ con, rửa sạch, phơi sấy khô cả củ hoặc cắt thành lát để dùng. Ngày dùng: 3 - 12g.

-XXDL: Gừng thường được trồng nhiều nơi ở nước ta, và nhiều nước khác trên thế giới.
TVQK: Vị cay, tính nhiệt. Vào kinh tâm, Phế, Tỳ, Vị.

CDCT: Ấm trung tiêu, ấm phổi, hồi dương, trừ hàn, tiêu đàm. Chủ trị: Hàn xâm nhập vào Tỳ, Vị biểu hiện như đau lạnh ở thượng Vị và bụng, buồn nôn, tiêu chảy. Dương suy biểu hiện như ra mồ hôi lạnh, các đầu chi lạnh, ra mồ hôi trộm, mạch chậm và yếu. Phế có đờm dạng hàn, biểu hiện như hen, ho có đờm trong hoặc nhiều và cảm giác lạnh ở lưng phía trên vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa các chất  Zingiberene, phellandrene, camphene, shogaol. vv...

PHƯƠNG  CÀN KHƯƠNG CHỦ TRỊ:

   - Chữa trúng hàn, Phế nuy, tiểu vặt: Can khương 80g, Cam thảo 160g. Tác dụng: Ôn trung, tán hàn, kiện Tỳ, hóa ẩm. (Can Khương Cam Thảo thang).

   - Trị chứng thương hàn kết, ăn vào khỏi miệng là nôn, Vị hư có hàn tà, bụng đầy trướng: Càn khương 120g, Hoàng cầm 120g, Hoàng liên 120g, Nhân sâm 120g. Sắc uống (Can Khương Hoàng Liên Hoàng Cầm Nhân Sâm Thang – Thương Hàn Luận).

   - Trị Tỳ Vị dương hư, tứ chi quyết lãnh, mạch Vi muốn tuyệt: Can khương 12g, Phụ tử 9g, Chích thảo 3g. Sắc uống. (Thông Mạch Tứ Nghịch Thang - Thương Hàn Luận)

   - Trị nôn mửa, váng đầu do Vị hàn sinh đờm, Bào khương 6g. Chích thảo 4g. Dùng 1 chén rưỡi nước sắc còn phân nữa uống. (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

   - Trị huyết lỵ không cầm: Can khương đốt cháy tồn tính để nguội tán bột lần uống 4g với nước cơm. (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

   - Trị phụ nữ băng huyết: Can khương 6g, Tông bì, Ô mai đều 9g, tất cả đốt cháy đen tán bột uống. (Như Thánh Tán).

PHẦN THAM KHẢO:

  - Càn khương tính nhiệt, do khô, táo nên sức phát tán yếu nhưng tác dụng ôn lý lại tăng mạnh, thiên về trị lý bị hàn, bất tẩu năng thủ, vì vậy dùng để khứ hàn, ôn trung, hồi dương. Can khương và Phụ tử đều có tác dụng ôn lý, tán hàn, hồi dương nhưng Phụ tử thiên về ôn Thận dương còn Can khương chủ yếu ôn Tỳ dương, vì vậy, chứng lý hàn nội thịnh, Tỳ Thận dương suy, quyết lạnh thì hai vị này thường được dùng phối hợp. (Thực Dụng Trung Y Học).

KIÊNG KỴ: Thận trọng khi dùng Can khương cho thai phụ.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học