TÊN GỌI KHÁC: Vỏ quả quýt xanh, Vỏ quít xanh

TÊN KHOA HỌC: Citrus reticulata Blanco

-MTDL: Thanh bì là quả quít xanh. Nên chọn loại vỏ quýt màu xanh, phơi khô, có mùi thơm, không lẫn tạp chất là tốt, có nơi dùng vỏ cam thay thế kém hơn. Ngày dùng 3-10g.

-XXDL: Thanh bì vị thuốc thông dụng có trồng khai thác nhiều nơi trong nước và các nước trong khu vực.

-TVQK: Vị đắng, cay, tính ấm. Vào kinh Can, Đởm và Vị.

-CDCT: Can khí uất kết, tiêu ứ thông trệ, giải uất. Chủ trị: Ngực sườn đầy trướng gây nên đau, sán khí gây thiên trụy, tích tụ thuộc về Can kinh vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa tinh dầu 3,8% (2.000 đến 2.500 quả cho 1 lít tinh dầu).vv…

- PHƯƠNG THUỐC  THANH BÌ CHỦ TRỊ:

   - Can khí uất kết biểu hiện như tức và đau ngực, hạ sườn: Thanh bì, Sài hồ, Uất kim, Hương phụ, Thanh quất diệp. Liều tùy gia vừa đủ. Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Viêm tuyến vú: Thanh bì, Qua lâu, Bồ công anh, Kim ngân hoa, Liên kiều. Liều tùy chứng gia vừa đủ. Sắc uống ngày một thang. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Trị sưng đau tinh hoàn, thiên truỵ, sán thống: Thanh bì, Ô dược, Tiểu hồi hương, Mộc hương.  Liều tùy chứng gia vừa đủ. Sắc uống.  (Thiên Thai Ô Dược Tán).

   - Chữa ứ huyết biểu hiện như chướng và đau thượng Vị:  Thanh bì, Sơn tra, Mạch nha, Thần khúc. Liều tùy chứng  gia vừa đủ. (Bài Thanh Bì Hoàn).

   - Chữa Can uất huyết hư ngực sườn đầy tức, hàn nhiệt vảng lai: Sài hồ 8g, Thanh bì 12g, Đương quy 12g, Bạch thược 16g, Bạch truật 12g, Phục linh 14g, Cam thảo 6g. Bạc hà 12g, Sinh khương 3 lát. Sắc uống. Công dụng: Sơ Can giải uất kiện Tỳ hòa doanh. (Bài Tiêu giao gia Thanh bì- Kinh Nghiệm Bản Thân).

   - Trị các chứng đau: Thanh bì có tác dụng sơ Can chỉ thống, thường dùng phối hợp với các vị thuốc khác như:

   - Đau vùng mạn sườn kết hợp với Sài hồ, Uất kim, Hương phụ, Miết giáp. Đau vú căng tức hoặc có cục, dùng kết hợp với Sài hồ, Hương phụ, Uất kim, Quất diệp, Bồ công anh. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Sách Danh y biệt lục: Thanh bì “Hạ khí chi ẩu, khái, trừ Bàng quang lưu nhiệt, đình thủy ngũ lâm, lợi tiểu tiện, chủ Tỳ bất năng tiêu cốc, khí xung hung trung, thổ nghịch hoắc loạn, chỉ tả, khử thổn bạch trùng”.

   - Sách Bản thảo đồ kinh: Thanh bì "Chủ khí trệ, hạ thực, phá tích kết và cách khí".

   - Sách Bản thảo kinh sơ: "Thanh bì tính tối khốc liệt, tiêu kiên phá trệ là sở trường, uống nhầm sẽ hại chân khí".

   - Bào chế: Thanh bì ngâm với nước cho mềm, cắt ra từng miếng, phơi khô ngay là dùng được.

KIÊNG KỴ: Người khí hư không tích trệ không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học