-MTDL: Kha tử là trái cây Chiêu liêu. Nên chọn quả già chín phơi khô, vỏ ngoài có màu vàng ngà, thịt chắc là tốt, loại trái non, ốp lép là xấu. Ngày dùng 3 - 6g.

-XXDL: Cây này thường mọc hoang và được trồng ở các nước Đông Nam Á, Kha tử còn được xuất sang Trung Quốc.

-TVQK: Vị đắng, chua, sáp, tính ấm. Vào kinh Phế  và Đại trường.

-CDCT: Liễm Phế, sáp trường. Chủ trị: Ho, viêm họng, ho khản tiếng, tiêu chảy, kiết lỵ, di tinh, bạch đái, đau bụng lãi. Tiêu chảy mạn tính, lỵ mạn tính và sa hậu môn (trĩ) vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Kha tử chủ yếu có chứa chất Tanin 20 - 40%. nhân còn có 36,7% dầu vàng nhạt vv...

PHƯƠNG THUỐC  KHA TỬ CHỦ TRỊ:

   - Trị ho cảm, khan tiếng (viêm họng): Kha tử 4 quả, Cam thảo 6g, Cát cánh 10g, thêm đồng tiện 150ml, nước 150ml sắc uống. Tác dụng: Tuyên Phế, chỉ khái, lợi hầu, khai âm. (Kha Tử Cam Cát Thang – Cổ Kim Y Thống).

   - Trị Tâm Tỳ đau hoắc loạn, thổ tả (do lạnh): Cam thảo, Can khương, Hậu phát, Lương khương, Kha tử, Mạch nha, Phục linh, Thảo quả, Thần khúc, Trần bì. Lượng bằng nhau. Tán bột ngày uống 2 lần mỗi lần 6g. (Kha Tử Tán – Tuyên Minh Luận).

   - Trị tiêu chảy (do tỳ khí hư hàn), tiêu phân sống, ruột sôi, bụng đau, thoát giang, trĩ lậu, cố thoát, chỉ tả: Can khương 4g, Cù túc xác 2g, Kha tử 2,8g, Quất hồng 2g. Tán bột ngày uống 2 lần mỗi lần 6g. (Kha Tử Tán – Tỳ Vị Luận).

   - Chữa ho viêm họng rát họng: Kha tử 1 - 2 trái rữa sạch lấy phần vỏ nhai ngậm dần nuốt nước. (Kinh Nghiệm Nhân Gian).

   - Trị sâu quảng, vết thương lõm vào: Giáng hương 4g, Kha tử 20 hạt, Ngũ bội tử 20g, Thanh đại 4g. Tán bột trộn với dầu mè bôi. (Kha Tử Tán – Chứng Trị Chuẩn Thằng).

PHẦN THAM KHẢO:

    - Kha tử vị chát nhiều, vị chua ít, tuy Kha tử có tính sáp nhưng nó cũng có thể làm cho phần khí tiết ra. Vì vậy những người khí hư hoặc ho cấp thì không nên dùng. (Trung Quốc Dược Học Đại Từ Điển).

   - Theo kinh nghiệm Viện Đông y: Khi dùng Kha tử rửa sạch, để ráo nước, sao sơ, lúc bốc thuốc thang, giã dập, bỏ hạt dùng.

   - Theo kinh nghiệm của nhân dân: Lấy vỏ giã dập rồi ngậm để trị đau cổ họng, ho mất tiếng. Người thường ca hát, nói nhiều dùng thịt quả Kha tử nhào với mật ong và Ô mai ngậm cho thanh tiếng, tránh được khô cổ.

KIÊNG KỴ: Không dùng Kha tử trong các trường hợp ho do Phế có thực nhiệt, táo bón, mới cảm, có thực tà không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học