Theo YHCT Đau lưng mỏi gối do thận dương hư. Chủ chứng lưng gối yếu mỏi, xương cốt yếu, không thích đứng lâu, được nghỉ ngơi thì bệnh giảm, tiểu nhiều, tiểu trong, tiểu không tự chủ, có khi chân phù, sắc mặt nhợt, chân tay lạnh, lưỡi nhợt. Mạch trầm, trầm nhược tế.

   Theo YHHĐ lưng chân đau có thể là triệu chứng của thoát vị đĩa đệm thắt lưng, thoái hóa cột sống thắt lưng cho tuổi già, lao cột sống thắt lưng, viêm cột sống thắt lưng có thể do vi trùng hoặc bệnh viêm dính cột sống (di truyền), vẹo cột sống, ung thư di căn cột sống thắt lưng, gãy xương sống thắt lưng....

Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng:

THẬN KHÍ HOÀN

(Kim quĩ yếu lược)

Thành phần bài thuốc gia giảm:

-Thục  địa              32g

-Sơn thù                16g

-Bạch linh              12g

-Sơn dược             16g

-Trạch tả                12g

-Đơn bì                  12g

-Phụ tử chế              4g

-Quế chi                 12g

Đỗ trong                14g

Ngưu tất                 12g         

Cách dùng: Theo tỷ lệ trên, tất cả tán bột mịn trộn đều luyện mật làm hoàn. Mỗi lần uống 12g nhân 2 -3 lần ngày, Có thể làm thuốc thang sắc uống.

Tác dụng: Ôn bổ thận dương.

Chủ trị: Thận dương bất túc, đau lưng, yếu nữa người, chân hay lạnh, gân mạch hay co rút, tiểu tiệt không lợi có khi tểu quá nhiều, mạch yếu nhỏ trầm trì, có khi chân phủ thũng hoặc khô teo, “can cước khí”...

Dẫn giải phương thuốc: 

Đây là bài thuốc chính chữa chứng thận dương hư:

Phụ tử, Quế chi ôn bổ thận dương là chủ dược.

Thêm bài "Lục vị" tư bổ thận âm để điều hòa âm dương làm cho thận khí được sung túc thì các triệu chứng do thận dương hư gây nên như đau lưng, gối mỏi, phía nửa người dưới lạnh, tiểu tiện nhiều lần hoặc tiểu són, hoặc chứng hoạt tinh, di niệu tự khỏi.

Đỗ trong, Ngưu tất ích gân xương.

Ứng dụng lâm sàng và gia giảm:

Bài này chủ yếu chữa các chứng bệnh mạn tính, viêm thận mạn, suy nhược thần kinh, bệnh béo phì, liệt dương, tiểu đêm, người già suy nhược có hội chứng thận dương hư đau lưng mỏi gối rất hay.

Bài này gia thêm Ngưu tất, Xa tiền tử, bỏ đỗ trọng gọi là " TẾ SINH THẬN KHÍ HOÀN" (Tế sinh phương) có tác dụng: Lợi niệu, tiêu phù, dùng chữa chứng thận dương hư, cơ thể nặng nề phù thủng, tiểu tiện ít.

Tuy nhiên bài này không dùng trường hợp có hội chứng thận âm bất túc như đau lưng, mỏi gối, người nóng ra mồ hôi trộm, mạch tế sác.

Phụ phương:

  + Trị thận dương hư, lưng gối yếu phối hợp Bài (Tư Bổ Khí Huyết Phương gia vị “Hải Thượng”). Thục địa 20g, Sơn dược 18g, Mẫu đơn 14g, Sơn thù 14g, Phục linh 14g, Trạch tả 10g, Ngũ vị 10g, Phụ tử 4g, Ngưu tất 12g, Nhục quế 4g, Đỗ trọng 12g. Tác dụng: trị các chứng mệnh môn hỏa suy. Lưng gối yếu mỏi Trị trẻ con “tiên thiên” yếu đuối thì phương thuốc này rất hay giữ cho trẻ con được mạnh khỏe sông lâu. 

  + Trị thận dương hư, lưng gối yếu phối hợp Bài (Tán Dục Đan gia giảm “Y Lược giải ẩm” gia giảm).Thục địa 20g, Đỗ trọng 14g, Ba kích 14g, Nhục thung dung 12g, Dâm dương hoắc 12g, Xà sàng tử 12g, Nhục quế 4g, Bạch truật 12g, Câu kỷ 12g, Tiên mao 12g, Sơn thù 12g, Phỉ tử 12g, Phụ tử 4g, Nhân sâm 12g, Lộc nhung 12g. Tán bột làm viên uống ngày 3 lần/ 12g. Tác dụng: trị thận dương hư, liệt dương, lưng gối mỏi.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com