U63.411Thiên trụ;N03 Sưng đau tinh hoàn một bên.

Theo YHCT đau dịch hoàn còn gọi Sán khí hay gặp ở nam giới. Biểu hiện sưng đau ở âm nang, diễn ra từ từ hoặc đột ngột. Nguyên nhân gây bệnh do hàn tà, thủy dịch hoặc khí huyết tích tụ, chức năng lưu thoát bị đình trệ, trên lâm sàng thường gặp các thể: hàn sán, đồi sán, thủy sán... Theo Sách Hải Thượng cho rằng “ bảy chứng sán khí tuy có phân biệt, duy có “ đồi sán” đau bụng dưới dắt dây đến hai dịch hoàn thời bổ tạng can, tạng thận nên uống bài “Bát vị” thêm Quất hạch, Đại hồi, Ngô thù, Bạch thược, Sài hồ…”.

Sán khí do hàn, Biểu hiện: bìu dái lạnh sưng to, sờ vào thấy cứng rắn, hòn dái bị co rút gây đau, tiểu tiện khó và ít, âm khí tích tụ, hàn tà và giới lạnh xâm lấn làm cho thủy dịch khí huyết "đóng băng lại" các chức năng sinh lý bình thường khác bị trì trệ.

Theo YHHĐ Viêm mào tinh hoàn thuộc bệnh chứng sán khí của đông y Nguyên nhân phần nhiều do nhiễm khuẩn từ bàng quang hay niệu quản lan xuống ống dẫn tinh gây viêm trên nửa bìu tinh hoàn. Viêm có thể lan tới tinh hoàn gây viêm tinh hoàn,(Epididymo - Orchitis).

Phép trị: ôn can thận, tán hàn kết.

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị sán khí, hàn sán thống.

Bài Đương Quy Tứ Nghịch Thang hợp với Ngô Thù Du Sinh Khương Thang

phương thuốc

Đương quy                  12g

Bạch thược                 12g

Quế chi                        12g

Mộc thông                   8g

Tế tân                          8g

Cam thảo                     4g

Đại táo                        12g

Đây là (Bài Đương quy tứ nghịch thang hợp với ngô thù du sinh khương thang gia vị). Sắc nước uống, ngày 3 lần.

Tác dụng: ôn kinh, tán hàn, dưỡng huyết, thông mạch.

Giải thích bài thuốc:

-Đương qui, Thược dược có tác dụng điều dưỡng can huyết là chủ dược.

-Quế chi, Tế tân ôn kinh tán hàn.

-Chích thảo, Đại táo có tác dụng bổ trung kiện tỳ ích khí sinh huyết.

-Mộc thông hợp với các vị thuốc để thông huyết mạch.

Phụ phương:

+ Trị chứng sán khí nếu lạnh đau nhiều nên uống bài (Noãn Can Tiễn gia giảm”. Ðương quy 14g, Nhục quế 6g, Phục linh 14g, Kỷ tử 14g, Tiểu hồi 10g, Ô dược 14g,  Sinh khương 12g, Trầm hương 12g. Công dụng: Noãn can ôn thận, hành khí chỉ thống.Chủ trị Can thận âm hàn. Bụng dưới đau, sán khí.

+ Trị chứng sán khí, nếu đau khí trệ nên uống (Thiên Thai Ô Dước Tán gia giảm). Ô dược 12g, Cao Lương khương 12g, Xuyên luyện tử 12g, Tiểu hồi 12g, Binh lang 12g, Mộc hương 12g, Thanh bì 8g, quất hạch 12g, lệ chi 14g. Sắc uống, hoặc làm hoàn uống.Tác dụng: Hành khí sơ can tán hàn chỉ thống. Bài này chủ trị chứng đau sán khí ( đau do thóat vị ) do hàn ngưng khí trệ.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com