U59.431Tỵ  uyên; J02 Viêm xoang mãn - U63.051 Âm thủy; N04 Hội chứng thận hư …

Theo YHCT viêm xoang là do viêm nhiễm ư dịch tại các xoang, nguyên nhân có liên quan đến ngoại cảm và nội thương. Nếu do ngoại cảm phần nhiều thực chứng, nếu do nội thương phần nhiều do âm huyết suy hư hỏa bốc lên trên. Sách Hải Thượng có viết chứng ngẹt mũi không biệt mùi thơm, hay hôi dù bởi tạng phế, nhưng tạng thận là nơi nạp khí xuống, nên dùng bài Bát vị gia thăng ma, mạch môn, ngũ vị. Sách còn viết chứng chảy nước mũi nhiều, hay là vì hỏa xông trở lên. Nếu chữa về tỳ vị và phế thì vô ích, vì tạng thận chủ năm chất tân dịch nếu chân âm tạng thận suy kém tướng hỏa bốc lên, mà khô ráo tạng phế hành kim, vì thế tân dịch không đi xuống mà đi ra đằng mũi, nên dùng bài “Lục vị” gia mạch môn ngũ vị ngưu tất. Vậy nên điều trị viêm xoang không chỉ nhằm giải quyết việc viêm nhiễm tại chỗ mà cần phải điều trị nguyên nhân ngoại cảm và nội thương, bổ âm trợ dương, khi ngoại tà đã trừ, âm dương điều hòa viêm xoang tự khỏi.

Thể viêm mũi xoang do âm hư hoả vượng: Biểu hiện viêm xoang lâu ngày, trên đầu nóng hâm hấp gió sợ lạnh (âm hư hỏa vương) thường xuyên bị ngẹt mũi, nước mũi vàng ít, có đợt xổ mũi nước, cảm như sốt về chiều, đầu nóng hâm hấp, có khi mũi không ngữi thấy mùi. Biểu hiện toàn thân miệng khô, họng ráo, cầu táo....

Theo YHHĐ Bệnh viêm xoang là tình trạng viêm nhiễm ở một hoặc nhiều khoang rỗng nằm trong khối xương mặt có liên quan chặt chẽ đến hốc mũi. người ta phân biệt các xoang làm hai nhóm. Nhóm xoang trước gồm xoang trán, xoang hàm và xoang sàng trước, có các lỗ thông đổ ra khe mũi giữa. Nhóm xoang sau gồm các xoang sàng sau và xoang bướm, có lỗ thông ra khe mũi trên. Mặt trước của xoang bướm còn có hai lỗ nhỏ thông xuống vòm họng.

Phép trị: thanh hỏa dưỡng âm, thông mũi tiêu viêm …

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị viêm xoang mãn, âm hư hỏa vượng.

Bài Thượng Nhĩ Tán

Phương thuốc:

Thương nhĩ tử             16g  

Tân di                          16g

Bạch chỉ                      20g   

Bạc hà                         10g

Xuyên khung              14g   

Đương quy                  14g

Hạ khô thảo                16g   

Bổ công anh                14g

Kim ngân                    16g

Đây là Bài “Thượng nhĩ tán “Nghiêm Dụng Hòa” gia giảm”. Tán làm hoàn hoặc sắc uống.

Tác dụng: tán phong tà, thanh tỵ khiếu... Chữa viêm xoang mãn thể âm huyết hư, bài này còn trị viêm mũi dị ứng, viêm xoang ngẹt mũi do polyp mũi, đều có kết quả nhất định.

Dẫn giải bài thuốc:

-Thương nhĩ tử; thông tỵ khiếu tán phong, chỉ thống (giảm đau)…

-Tân di tân tán phong nhiệt thượng tiêu…

-Bạc hà tán phong nhiệt…

-Bạch chỉ, trị đau đầu viêm mũi…

-Xuyên khung, đương quy: bổ huyết, dưỡng âm thanh hư hoả…

-Hạ khô thảo: thanh hỏa, tán ứ, tiêu thủng…

-Bồ công anh, kim ngân uống tiêu viêm, thanh nhiệt giải độc…

 Gia giảm:

-Nếu ăn kém nữ giới gia hương phụ 12g… nam giới gia Trần bì 12g..

-Nếu đàm nhiều gia Tô diệp, Tiền hồ…-Nếu đau họng gia Cát cánh…

-Nếu người gầy nóng trong do âm hư nhiều gia sinh địa.

Phụ phương:

+ Trị viêm xoang, viêm mũi: Bài (Tân Di Tán II gia giảm). Tân di hoa 16g, Bạc hà 6g, Bạch chỉ 30g, Xuyên khung 14g, Thương nhỉ tử 12g, Tán bột mỗi lần 6g ngày 3 lần với nước chè xanh.

+ Trị viêm xoang mãn do âm hư hỏa vượng phối hợp Bài (Lục Vị gia giảm) Thục địa 30g, Sơn dược 18g, Sơn thù 14g, Đơn bì 16g, Phục linh 10g, Trạch tả 8g, Mạch môn 10g, Ngũ vị tử 12g, Ngưu tất 12g, Bạch truật 12g, Nhục quế 6g, Trần bì 12g, Viễn chí 12g. Tác dụng trị viêm xoang mãn người gầy nóng do âm hư.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com