-MTDL: Phụ tử là dùng củ nhỏ cây Ô đầu, còn gọi Xuyên ô. Nên chọn rễ củ con của cây ô đầu, chế biến thành diêm phụ (phụ tử nuôi) hắc phụ, bạch phụ. Khi chế nên chọn loại từng miếng ngoài có màu nâu, thịt trong hơn, lát khô không ẩm chảy nước là được. Ngày dùng từ 4 – 12g.

-XXDL: Phụ tử có mọc hoang và trồng ở Hoàng Liên Sơn, Hà Tuyên, vùng Tây Bắc nước ta. Do nhu cầu vị này vẫn được nhập từ Trung Quốc.

-TVQK: Vị cay, ngọt, tính rất nóng, rất độc. Vào 12 đường kinhạ.

-CDCT: Hồi dương cứu nghịch, bổ hỏa trợ dương, ôn kinh, tán hàn, trừ thấp, chỉ thống, thông kinh lạc. Chủ trị: Các chứng vong dương, dương hư, hàn tý, âm thực vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Phụ tử giống như thành phần của Ô đầu nhưng tỷ lệ ancaloit toàn phần có cao hơn.

PHƯƠNG THUỐC PHỤ TỬ  CHỦ TRỊ:

   - Trị phòng dục làm hại âm, ngoại hàn sâm nhập vào: Bạch phục linh 4g, Bạch truật 4g, Chích thảo 2g, Đương quy 4g, Mộc hương 2g, Nhân sâm 4g, Nhục quế 2g, Phụ tử 4g, Thục địa 4g, Xuyên khung 4g. Sắc uống. (Phụ Tử Bát Vật Thang).

   - Chữa âm dương khí huyết sắp thoát, suyễn cấp, mồ hôi tự ra, tay chân lạnh: Nhân sâm 16g, Thục Phụ tử 12g. Nhân sâm sắc riêng hợp với nước sắc Phụ tử uống. Tác dụng: Hồi dương, ích khí cố thoát. (Sâm Phụ Thang).

   - Trị cơ thể đau nhức, chân tay lạnh, lưng lạnh: Bạch thược 8g, Bạch truật 8g, Dương sâm 12g, Phụ tử 2g, Phục linh 8g. Sắc uống. (Phụ Tử Thang – Thương Hàn Luận).

   - Chữa hàn tích phúc thống, đại tiện bí sườn đau: Đại hoàng 12g, Phụ tử 16g, Tế tân 8g. Sắc nước uống. Tác dụng: Ôn kinh tán hàn tà, thông tiện kết, giảm đau. (Đại Hoàng Phụ tử Thang).

   - Trị nôn, tiêu chảy, ra mồ hôi, tay chân co rút, tay chân lạnh: Chích thảo12g, Can khương12g, Phụ tử 8g. Sắc uống. (Tứ Nghịch Thang).

   - Trị hàn thấp thấm vào bên trong: Thục phụ tử, Phục linh, Đảng sâm, Bạch truật, Thược dược, đều 12g. Sắc uống. (Phụ tử Thang gia Vị).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Vị Phụ tử chia làm 2 loại: Đen và trắng. Phụ tử mà người ta thường nói là Hắc Phụ tử, vị cay, tính nhiệt, có tác dụng khu hàn thấp ở hạ tiêu, vị cay, ngọt mà ôn, tính táo, đi lên, là thuốc thuộc dương tính trong chứng phong, thiên về dẫn sức thuốc đi lên mặt, chủ yếu trị chứng phong đờm, táo thấp đờm. (Đông Dược Học Thiết Yếu).

KIÊNG KỴ: Không phải hư hàn, phụ nữ có thai không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học