-MTDL: Phan tả diệp dùng lá,  một loại lá cây giống  như lá cây keo. Nên chọn lá có màu vàng, mới còn thơm là tốt, loại cũ, mất mùi không dùng. Ngày dùng: 1,5 - 3g đối với táo bón nhẹ; 3-10g đối với táo bón nặng có thể tăng thêm.

-XXDL: Phan tả diệp ở nước ta chưa thấy trồng và khai thác, chủ yếu được nhập các nước vùng nhiệt đới châu Phi, Ai cập, Trung quốc.

-TVQK: Ngọt, đắng, tính lạnh. Vào kinh Ðại trường.

-CDCT: Tả hạ, thông tiện, thanh nhiệt. Chủ trị: Các chứng thực tích, đại tiện táo bí, thủy thũng, làm sạch đường ruột trước phẫu thuật vv.

 THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa các chất anthranoid tự do, anthraglycosid, glucosenosid A,B vv.

PHƯƠNG  PHAN TẢ DIỆP CHỦ TRỊ:

   - Trị thấp nhiệt kết ở phủ tạng, gây nên mụn nhọt: Phan tả diệp 12g. Hãm nước sôi, để nguội rồi bỏ bã, uống hết một lần, mỗi ngày hai thang. Sau khi đại tiện thông lợi thì thôi. Tác dụng: Thông phủ, tiết độc, thanh nhiệt, trừ thấp, sát trùng, tiêu ung. (Phan Tả Diệp Ẩm - Thiên Gia Diệu Phương).

   - Trị táo bón (nhiệt táo): Mỗi ngày dùng Phan tả diệp khô 3 - 6g, nặng có thể dùng 10g, dùng nước sôi hãm uống như trà. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Trị táo bón do khô ruột, phân khô cứng: Phan tả diệp 12g. Quyết minh tử 16-20g. Nhân trần 12g, Cam thảo 6g,  Sắc nước uống như trà. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Chữa chức năng ruột yếu sau phẫu thuật: Phan tả diệp 4g, hãm nước sôi uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Trị rối loạn tiêu hóa bụng đầy, táo bón: Phan tả diệp 2g, Binh lang, Đại hoàng đều 3g, Sơn tra 10g Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

-Trị tắt ruột: Khoa ngoại Bệnh viện trực thuộc Y học viện Quí Dương dùng Phan tả diệp trị 106 ca tắt ruột (83 ca đơn thuần, 23 ca nghẽn nhẹ). Cách trị: Trước hết truyền dịch rồi dùng ống xông bao tử hạ áp hút dịch vị cùng thức ăn trong bao tử, bơm vào nước thuốc Phan tả diệp. Liều người lớn 15 - 30g, sau khi uống thuốc 2 - 4giờ thụt ruột. Kết quả thành công không cần phẫu thuật, số tắt ruột nghẽn, sớm dùng phẫu thuật là chỉ định. (Thông báo Trung tây y kết hợp trị đau bụng cấp 1976).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Sách Âm phiến tân tham: "tả nhiệt lợi trường phủ, thông đại tiện".

   - Sách Hiện đại thực dụng Trung dược: " Phan tả diệp dùng ít, vị đắng có tác dụng kiện Vị, giúp cho tiêu hóa. Uống liều lượng thích hợp tác dụng xổ nhẹ, muốn xổ mạnh uống 4 - 6g thuốc ngâm kiệt sau mấy giờ có hiệu quả".

KIÊNG KỴ: Không dùng ở phụ nữ đang kỳ kinh nguyệt, đang có thai hoặc cho con bú.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học