-MTDL: Phòng kỷ dùng rễ. Nên dùng rễ cái, màu vàng, chắc, có vân ngang là tốt, loại đen, xốp, khi  thái vỡ là xấu. Ngày dùng 6 - 12g.

-XXDL: Cây này chưa thấy ở Việt Nam, phần nhiều được nhập từ Trung Quốc. Có nơi dùng rễ cây Gấc để thay thế  gọi phòng kỷ nam là không đúng.

-TVQK: Vị rất đắng, cay, tính hàn. Vào kinh Bàng quang.

-CDCT: Trừ phong, hành thuỷ, tả thấp nhiệt. Chủ trị: Thuỷ thũng, cước khí, phong thấp, khớp đau nhức, trị nhọt lở.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa các chất, Tetradine, Fangchinoline, Menisine, Menisidine vv.

PHƯƠNG THUỐC PHÒNG KỸ CHỦ TRỊ:

   - Trị cước khí, chân sưng phù, phát sốt, sợ lạnh: Bạch truật 6g, Binh lang 4g, Cam thảo 4g, Mộc thông 6g, Phòng kỷ 8g, Sinh địa 8g, Tê giác 8g, Thương truật 6g, Xuyên khung 6g. Sắc uống. (Phòng Kỷ Ẩm – Nghiệm Phương)

   - Trị phù thũng, phong thấp, tê mỏi, đau nhức, mồ hôi ra, sợ gió, tiểu không thông, Thận viêm mạn tính: Bạch truật 30g, Chích thảo 20g, Hoàng kỳ 40g, Phòng kỷ 40g. Thêm Gừng và Táo. Sắc uống. Tác dụng: Ích khí, kiện Tỳ, lợi thủy,  trừ thấp. (Phòng Kỷ Hoàng Kỳ Thang ).

   - Trị Tỳ, Thận thấp phù thũng: Chích thảo 20g, Hoàng kỳ 40g, Phòng kỷ 40g, Phục linh 40g, Quế chi 20g. Sắc uống. Tác dụng: Thông dương, hóa khí, biểu lý phân tiêu. (Phòng Kỷ Phục Linh Thang – Kim Quỹ Yếu Lược).

   - Chữa thấp do Tỳ, tay chân tê không cảm giác, ra mồ hôi sợ gió, mạch phù, tiểu tiện không thông: Phòng kỷ 40g, Hoàng kỳ 40g, Bạch truật 28g, Cam thảo 20g. Sắc uống. Công dụng: Ích khí kiện Tỳ, lợi thủy thoái thũng. (Phòng Kỷ Hoàng Kỳ Thang).

   - Chân sưng phù do thấp nhiệt: Phòng kỷ12g, Ðình lịch 12g, Tô mộc. ( Kỷ Cúc Lịch Hoàng hoàn gia vị).

   - Trị khớp viêm sưng đau: Phòng kỷ, Bạch truật, Sinh khương, Bạch linh, đều 12g, Cam thảo 9g, Ô đầu 6g, Quế chi 3g. Sắc uống. (Phòng Kỷ Thang ).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Hán phòng kỷ mọc ở Hán Trung. (Thiểm Tây – Trung Quốc), bên ngoài trắng, hơi vàng. Cho vào thuốc dùng rễ, vị đắng, cay. Đắng hay đi xuống, cay hay trừ thấp, thiên về chữa thấp nhiệt, nhất là thấp nhiệt ở phần dưới như bệnh cước khí. Mộc phòng kỷ bên ngoài có màu vàng nhạt, thiên về trị phong thấp, đặc biệt là phong thấp ở phần trên, thí dụ chứng tý. (Đông Dược Học Thiết Yếu).

   - Hán Phòng kỷ kích thích Thận bài tiết niệu mạnh, nhưng dùng quá liều sẽ ngược lại. Mộc Phòng kỷ trị các chứng đau thần kinh, nhất là thần kinh liên sườn, ngực đau ở người bị bệnh lao, các loại đau cơ bắp, khớp vai, đau xương sống có hiệu quả tốt. (Thực Dụng Trung Y Học).

KIÊNG KỴ: Không dùng ở phụ nữ có thai.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học