THUỐC TRỊ HO TRẺ EM

Bằng Đông Y

       Ho là chứng bệnh thường gặp ở trẻ em, Theo Y học cổ truyền trẻ em ho có nhiều nguyên nhân, phần nhiều là do(phế hàn) hoặc do (phế nhiệt). Trẻ em nội tạng còn non yếu, có em vốn tỳ phế hàn lại hay ăn thức ăn sống nguội, cởi trần, tắm lâu mà bị nhiễm hàn tà. Có em vốn trong nóng lại ăn nhiều thức ăn khô nóng mà bị nhiễm nhiệt tà vào phế đều có thể sinh ho.  Nguyên tắc điều trị nếu do “phế hàn” cần phải ôn bổ phế, nếu ho do “phế nhiệt” cần phải mát phế tiêu đàm. Sau đây là những bài thuốc cổ phương phòng trị ho cho trẻ em:

    -Nếu thường biểu hiện ho, nghẹt mũi, chảy mũi nước, ngứa họng nặng tiếng, đàm nhiều, có khi sốt do Phế hàn”: nên dùng là bài: Sâm tô ẩm (Giản dị phương) gia giảm gồm có vị: Tô diệp 4g, Cát căn 4g, Tiền hồ 4g, Trần bì 4g, Bán hạ chế 2g, Cát cánh 4g, Phục linh 4g, Cam thảo 4g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3 lát. Nếu bệnh lâu có thể nặng thêm  trẻ lười ăn, mệt mỏi… gia thêm vị ôn bổ như  Nhân sâm 4g, Bạch truật 4g, nếu có đàm mũi nhiều gia Xuyên bối mẫu 4g. Bài thuốc có tính bổ âm, thông phế, cầm ho. Cách dùng; cho khoảng 2 chén nước đun cạn lấy nữa chén nhỏ sắc làm 3 lần, chung lại chia đều uống 2-3 lần trong ngày.

     -Nếu mới đầu thường biểu hiện ho khó khăn, đàm vàng dính hoặc trắng dính, khô miệng họng đau, tắc mũi đau đầu, mình nóng sốt tự ra mồ hôi, rêu lưỡi vàng mỏng, ho không nghe tiếng đàm do “phế nhiệt” ... Nên dùng bài Tang Cúc ẩm (Ôn bệnh điều biện) gia giảm gồm có: Lá dâu khô 8g, Cúc hoa 4g, Hạnh nhân 4g, Liên kiều 4g,  Bạc hà 4g, Cát cánh 4g, Cam thảo 4g, Rễ tranh 4g, Đại táo 3 quả, Sinh khương 3lát. Bài thuốc có tính thanh nhiệt thông phế cầm ho…

    Nếu bệnh lâu ho nhiều,  mặt đỏ miệng khô, đàm mũi đặc vàng, xanh đại tiện phân táo bón tiểu vàng.  Sử dụng  bài thuốc Tả Bạch Tán (Tiền ất phương) gia giảm gồm: Vỏ rễ cây dâu 4g, Xuyên bối mẫu 4g, Địa cốt bì 4g, Mạch môn 8g, Tri mẫu 4g, Cát cánh 4g, Hoàng cầm 4g, Bạc hà 6g, Cam thảo 2g, Đại táo 3quả, Sinh khương 3 lát. Nếu có đại tiện táo bón gia thêm Hạnh nhân 4g, đàm nhiều gia Bạch phục linh 6g, Trần bì 4g, trẻ mệt yếu gia Nhân sâm 4g. Bài thuốc có tính thanh phế, hóa đàm, cầm ho. Cách dùng: cho khoảng 2 chén nước đun cạn lấy nữa chén nhỏ sắc làm 3 lần chia chung lại chia đều uống 3 lần trong ngày (các bài thuốc trên  trẻ lớn  tuổi nhiều cân dùng liều lượng gấp đôi hoặc hơn).

    Trên đây là những bài thuốc cổ phương gia giảm để phòng trị ho ở trẻ em do bị nhiễm hàn tà, nhiệt tà. Bài thuốc đã sử dụng qua nhiều thế hệ thấy hiệu quả, lại dễ uống dễ sử dụng, hầu như không có tác dụng phụ, và có thể phối hợp cùng lúc uống cả thuốc Đông y và thuốc Tây Y (kháng sinh) càng mau khỏi.  Phòng trị ho trẻ em cần lưu ý khi bị nhiễm hàn tà hay nhiệt tà đều có thể gây ho nhưng có nhiều triệu chứng khác nhau. Nguyên tắc  phòng trị ho do hàn (lạnh) cần phải ôn ấm… nhiệt (nóng)  phải thanh giải, mát. Nếu dùng thuốc và ăn uống không đúng ho sẽ bị ho nặng thêm. Khi bệnh khỏi rồi cần ăn uống bồi bổ sức lực cho trẻ phòng tái phát.      

(Đã đăng báo KH&ĐS Số 293 (2006)                           

                                                       WWW.Dongyminhphuc.com