U66.121Đầu thống; G44 Hội chứng nhức đầu khác - U66.161 Hoàng đản; R17 Vàng da không xác định.

Theo YHCT đầu là nơi hội tụ mọi phần dương, nơi chứa não bộ, khí huyết của lục phủ ngủ tạng đều hội tụ ở đó nên ngoại cảm hay nội thương đều có thể gây đau đầu. Nếu đau do ngoại cảm thường khởi phát nhanh, đau liên tục, thời gian đau ngắn. Nếu đau do nội thương khởi phát đau từ từ, lúc đau lúc nghỉ. Sách Hải Thượng Lãn Ông cho rằng chứng đại đầu thống (đau đầu quá mạnh) nếu người yếu lắm không nên dùng thuốc lạnh và mát, chỉ dùng bài “Lục vị” bội nhiều thục địa, đơn bì, trạch tả thêm huyền sâm, ngưu tất, nếu hỏa mạnh thêm tri mẫu, hoàng bá.

Đau đầu nội thương do can hoả vượng. phần nhiều do can âm hư can hỏa vượng biểu hiện đau từng cơn, đau vùng đỉnh đầu, hai thái dương, chóng mặt hoa mắt, nóng nảy phiền táo, ù tai, mắt đỏ miệng khô, mạch huyền, huyền tế sác, lưỡi đỏ, rêu vàng mỏng, có chiều hướng bị cao huyết áp.

Theo YHHĐ đau đầu  có nhiều nguyên nhân, đau do thứ phát là các bệnh như sốt, chấn thương, bệnh về mạch máu, chuyển hóa, viêm nhiễm thần kinh, tai, mắt, mũi, họng, bệnh răng hàm mặt, do dùng thuốc, do môi trường... Đau đầu nguyên phát thường là đau nửa đầu (migraine), đau đầu từng chùm, đau đầu do stress (căng thẳng, co cơ).

Phép trị: thanh can, dưỡng huyết, giáng hỏa.

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị đau đầu do can hoả vượng.

Bài Thiên Ma Câu Đằng ẩm

Phương thuốc:

Thiên ma                     14g

Câu đằng                     14g

Chi tử                          12g

Thạch quyết minh       20g

Hoàng cầm                  12g

Ngưu tất                      12g

Ích mẫu                       12g

Tang ký sinh                14g

Hà thủ ô                      14g

Bạch linh                     14g

Đây là (Bài Thiên ma câu đằng ẩm gia giảm). Sắc uống ngày một thang.  

Tác dụng: bình can tức phong, tư âm thanh nhiệt. Chủ trị: đau đầu chóng mặt, ù tai hoa mắt chóng mặt.

Bài này thích hợp với chứng đau đầu vùng đĩnh tâm phiền dễ cáu gắt, hay bốc nóng lên đầu do nôi thương can hoả vượng. ngoài ra còn dùng để chữa chứng huyết cao, đau đầu, ù tai, hoa mắt, mất ngủ hoặc bán thân bất tọa liên quan đến can hỏa.

Giải thích bài thuốc:

-Thiên ma, Câu đằng, Thạch quyết minh bình can tức phong.

-Chi tử, Hoàng cầm tiết can hỏa.

-Tang ký sinh, Đỗ trọng, Ngưu tất bổ thận âm dưỡng can huyết.

-Dạ giao đằng, phục thần kiện tỳ lợi thấp an thần.

-Ngưu tất giáng hỏa…

Gia giảm:

-Nếu người nóng bứt dứt miệng khô khát gia Huyền sâm,

-Nếu mắt yếu gia cúc hoa.

-Nếu đau nóng đỉnh đầu gia Hoài Ngưu tất, Bạch tật lê.

-Nếu huyết áp cao gia hạ khô thảo….

 Phụ phương:

+ Trị đau đầu do can hoả vượng phối hợp Bài (Lục Vị Hoàn gia giảm “Hải Thượng”). Thục địa 30g, Hoài sơn 18g, Sơn thù 14g, Đơn bì 16g, Phục linh 10g, Trạch tả 8g, Huyền sâm 12g, Ngưu tất 12g, Tri mẫu 12g, Hoàng bá 12g. Tác dụng trị đau đầu do can hoả vượng.

+ Trị đau đầu do can hoả vượng phối hợp Bài (Tứ vật thang gia giảm Kinh nghiệm MP). Thục địa 25g, Đương quy 14g, Xuyên khung 14g, Bạch thược 14g, Cẩu kỷ 12g, Cúc hoa 12g, Mach môn 12g, Ngưu tất 12g, Ngủ vị tử10g, Hạ khô thảo 14g, Cam thảo 4g, Đại táo 12g. Tác dụng bổ huyết khu phong.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com