-MTDL: Sử quân tử dùng nhân. Nên chọn nhân quả già chắc, ngoài có màu vàng nâu, trong nhân trắng có nhiều dầu, không vụn nát, không lép, mốc mọt là thứ tốt. Ngày dùng (trẻ em từ 6 – 12g). (người lớn 20g).

-XXDL: Cây mọc hoang ở các tỉnh miền Bắc và Trung Việt Nam. Cây dây leo có hoa đẹp thường được trồng làm cảnh, hái quả lấy nhân làm thuốc.

-TVQK: Vị ngọt, tính ấm. Vào 2 kinh Tỳ và Vị.

-CDCT: Sát trùng, tiêu tích, tả lỵ. Chủ trị: Chứng trùng tích, giun sán phúc thống, tiểu nhi cam tích vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Sử quân tử chủ yếu có chứa chất dầu độ 21 – 22%, còn có các xit hữu cơ vv.

PHƯƠNG THUỐC  SỬ QUÂN TỬ CHỦ TRỊ:

   - Trị trẻ em bị cam nhiệt: Sử quân tử tán bột ngày uống 4-6g lúc đói. (Sử Quân Tử Tán - Huệ Tể Phương).

   - Chữa giun, Cam tích: Hậu phác 0,4g, Sử quân tử nhân  40g, Trần bì 0,4g, Xuyên khung 0,4g. Tán bột, làm hoàn. Uống với nước gạo lâu năm. (Sử  Quân Tử Hoàn - Cục phương).

   - Trị trẻ nhỏ bị cam tích, bụng đầy, tiêu lỏng, ăn kém, bú kém: Sử quân tử, Kha tử đều 12g, Trần bì 6g, Hậu phác 8g, Cam thảo 4g. Sắc uống. (Sử Quân Tử Tán - Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

    - Trị trẻ nhỏ cam tích, trùng tích, bụng đau, bụng đầy, miệng hôi: Sử quân tử, Mạch nha, Nhục đậu khấu đều 20g, Hoàng liên, Thần khúc đều 40g, Mộc hương 80g, Tân lang 20 trái. Tán bột, làm viên. Ngày uống 2 lần, mỗi lần 4g với nước ấm [dưới 1 tuổi giảm bớt. Tác dụng: Tiêu trùng tiêu tích, kiện tỳ, thanh nhiệt. (Phì Nhi Hoàn - Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

   - Trị sán, giun kim, táo bón: Sử quân tử nhục, Đại hoàng, Hoàng cầm đều 8g, Thạch lựu bì, Tân lang đều 16g, Cam thảo 4g, Tán bột, mỗi lần uống 12g, trẻ nhỏ giảm bớt liều. (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Sử quân tử, là thuốc chủ yếu bổ Tỳ kiện Vị. Trẻ nhỏ bị 5 chứng cam, tiểu đục, tả, lỵ do có giun, do Tỳ hư Vị yếu, do sữa và thức ăn đình trệ, thấp nhiệt ứ  kết lại gây ra. Tỳ được kiện, Vị được khai thì sữa và thức ăn tự tiêu, thấp nhiệt tự tan, thủy đạo tự thông mà các chứng được khỏi. Không có Vị đắng, cay mà giết được giun, đó là loại thuốc tốt dành cho trẻ nhỏ. (Bản Thảo Kinh Sơ).

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư hàn không nên dùng nhiều, dùng nhiều sẽ gây nấc (Bản Thảo Hối Ngôn).

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học