-MTDL: Sa nhân dùng quả. Nên chọn quả chín nhân to mẩy có nhiều hạt, màu nâu sẫm, mùi thơm cay nồng là tốt. loại hạt lép hạt non củ mất mùi không tốt. Ngày dùng 4 – 6g. Vỏ quả Sa nhân cũng dùng làm thuốc gọi là Súc Sa nhân bì.

-XXDL: Sa nhân thường mọc hoang và được trồng ở các tỉnh biên giới phía Bắc. Sa nhân còn được trao đổi xuất sang Trung quốc và các nước khác.

-TVQK: Vị cay, tính ấm. Vào Tỳ, Vị, Thận.

-CDCT: Hành khí hóa thấp kiện tỳ, ôn trung chỉ tả, an thai. Chủ trị: Tỳ vị ứ trệ, thấp trớ, tỳ hàn tiết tả, nôn ói thai động do tỳ hàn vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Sa nhân có chứa tinh dầu 2-3% (chủ yếu là d-booneon và d-campho). và chất béo vv.

PHƯƠNG THUỐC  SA NHÂN CHỦ TRỊ:

  -Trị đàm nhiều ho (do Tỳ Phế hàn thấp): Sa nhân 8g, Bán hạ 8g, Trần bì 6g, Phục linh 8g, Chỉ xác 6g, Sắc uống. Tác dụng hành đờm lợi khí. (Sa Nhân Chỉ Trần Thang-Nghiệp Phương)

- Chữa Tỳ Vị hư hàn, đàm ẩm nội sinh, nôn mữa không ăn, phù thũng: Sa nhân 6g, Trần bì 8g, Đảng sâm 10g, Hoắc hương 6g, Bán hạ 4g, Phục linh 8g, Bạch truật 10g. Tác dụng: Ích khí bổ trung, hóa đàm, giáng nghịch. Tán bột làm hoàn, hoặc sắc uống. (Hương Sa Lục Quân Tử Thang).

   - Chữa hắc loạn thổ tả, tiêu lỏng (do Tỳ Vị hàn): Sa nhân 8g, Bán hạ 8g, Hạnh nhân 8g, Nhân sâm 8g, Bạch truật 8g, Cam thảo 4g, Hoắc hương 8g, Mộc qua 8g, Hậu phác 8g, Biển đậu 8g, Phục linh 8g, Đại táo 3q, Sinh khương 3lát. Sắc uống.Tác dụng: Hòa trung, hóa thấp, thăng thanh, giáng trọc. (Lục Hòa Thang).

   - Trị Tỳ, Vị có thấp trệ hoặc khí trệ ở Tỳ biểu hiện như bụng chướng và đau, chán ăn, nôn, buồn nôn và tiêu chảy: Dùng Sa nhân với Thương truật, Bạch đậu khấu, Hậu phác.

   - Trị chậm tiêu do khí trệ: Sa nhân hợp với Mộc hương, Chỉ thực. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

    PHẦN THAM KHẢO:

   - Sách Dược tính bản thảo: "Chủ lãnh khí phúc thống (lị mạn tính), lao tổn, tiêu hóa thủy cốc làm ấm Tỳ Vị".

   - Sách Nhật hoa tứ bản thảo: "Trị tất cả các chứng khí, hoắc loạn chuyển cân, tâm phúc thống".

   - Sách Bản thảo hội ngôn: "Sa nhân là thuốc ôn trung hòa khí. Nếu thượng tiêu khí nghịch mà không giáng, hạ tiêu khí ức mà không thăng, trung tiêu khí ngưng mà không thư, dùng Sa nhân đều có kiến hiệu".

   - Theo Trung Y: Sao qua, xát bỏ vỏ mỏng, giã dập dùng hoặc để cả vỏ sao đen dùng.

   - Theo kinh nghiệm Việt Nam: Để cả vỏ sao vàng (ăn không tiêu, trướng đầy). Bỏ vỏ lấy hạt sao hơi sém cạnh (trị thuỷ thũng).

KIÊNG KỴ: Âm hư mà có nhiệt không dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học