Mã bệnh “010607”-  U59.311 Phế nhiệt chứng; J17 Viêm phổi trong các bệnh phân loại nơi khác - U59.171 Khái thấu; J98 Bệnh hô hấp khác.

      ĐYMP- Chứng phế hỏa ho khan ho cơn là bệnh thường gặp cả người lớn và trẻ em. Người bệnh thường biểu hiện ho khan, ho từng cơn, ho đàm vàng, miệng khô khát, ra nhiều mồ hôi, họng như có lửa đốt đây thuộc chứng phế hỏa trong Y học cổ truyền. Nguyên nhân phần nhiều do vốn âm hư nội nhiệt hay ăn vị mặn, cay, nóng quá khiến phế âm hư hay nhiễm nhiệt tà sinh bệnh. Nếu không phòng trị có thể phát sinh nhiều thứ bệnh về phế hỏa ảnh hưỡng nhiều đến sức khỏe. Sách cho rằng “chân hỏa là khí nóng trong thân người, hộ vệ cho thân thể, nếu kém thì bệnh mà mất đi thời chết”. Chữa hỏa phải dùng cách “tòng trị”, nương theo tính của hỏa để dẫn nó về chỗ cũ, thường gọi là “dẫn hỏa về nguồn”. Sau đây là một số bài thuốc thường dùng phòng trị chứng phế hỏa:

 Nếu phế hỏa ho khan ho cơn đàm vàng thì dùng Bài Thanh phế hoá đởm thang gia giảm gồm: Tang bạch bì 18g, Hoàng cầm12g, Chi tử 12g, Cát cánh10g, Mạch môn16g, Bối mẫu12g, Tri mẫu12g, Qua lâu nhân12g, Phục linh12g, Trần bì 10g, Cam thảo 6g.

Cách dùng: Sắc uống, hoặc làm hoàn uống, trẻ em dùng liều ½ hoặc ít hơn người lớn.

Tác dung: Thanh can, tả phế hỏa, tiêu đàm, nhuận phế….chữa chứng ho tức ngực sườn miệng đắng.

Gia giảm: Nếu người nóng như sốt về chiều gia Địa cốt bì 12g…đau tức hông sườn gia Sài hồ 12g, Bạch thược 12g… nếu đàm dính máu gia rễ tranh 16g…. đau họng gia huyền sâm 12g, xạ can 14g.

Không chỉ định: Chứng cảm phế hàn ho đàm loảng, cảm ho xổ mũi, ngẹt mũi.

   Nếu phế hỏa ho khan như nóng sốt về chiều thì dùng Bài Tả bạch tán“Tiền ất phương”gia giảm gồm: Tang bạch bì 16g, Xuyên bối mẫu 12g, Cát cánh 12g, Mạch môn14g, Phục linh 14g, Hoàng cầm 10g, Địa cốt bì14g, Tri mẫu 4g, Bạc hà 6g, Cam thảo 3g, Đại táo 8g, Sinh khương 6g.

Cách dùng: Sắc uống hoặc thêm bột gạo tẻ tán nhỏ uống, trẻ em dùng liều ½ hoặc 1/3  có thể cho ít mật ong uống.

Tác dụng: Thanh tả phế nhiệt, bình suyễn, chỉ khái…. trị chứng ho khan, ho cơn, ho không nghe tiếng đàm, cầu táo, tiểu vàng, mặt đỏ nên dùng bài này….

Gia giảm:  Nếu sốt ho khan gia tang diệp 14g, ngưu bàng tử 12g… ho cầu táo khó gia hạnh nhân 14g… miệng khô khát gia mạch môn 12g, thiên hoa phấn 14g…

 Không chỉ đinh: Chứng phế hư hàn ho đàm loảng, da xanh tái, tỳ yếu cầu phân lỏng.

   Nếu nếu phế hỏa ho khan đau họng, táo bón thì dùng Bài Lương cách tán “Cục Phương” gia giảm gồm: Tang bì 14g, Cát cánh 10g, Hoàng cầm 12g, Đại hoàng 4g, Liên kiều 14g, Hạnh nhân 14g, Cam thảo 4g, Chi tử 10g, Bạc hà 12g, Trúc diệp 14g, Cát cánh 10g, Tang diệp 14g.

Cách dùng: sắc nước uống, trẻ em dùng liều ½ hoặc 1/3  có thể cho ít mật ong uống…

Tác dụng: Thanh giải tích nhiệt ở thượng tiêu và trung tiêu… trị ho khan đau họng táo bón nước tiểu đỏ…

Gia giảm:  Nếu ho đàm dính máu gia rễ tranh 16g… răng lợi chảy máu gia hoa hòe 12g. .. miệng khô khát gia thiên hoa phấn 14g, mạch môn 12g.

Không chỉ đinh: Chứng tỳ phế hư hàn, ho đàm nhiều đàm loảng, cầu lõng.

   Nếu nếu phế hỏa ho khan cổ khô ráo nên phối hợp Bài Tư âm giáng hỏa thang “Vạn bệnh hồi xuân”

  Thành phần và phân lượng: Đương quy 12g, Thược dược 14g, Thục địa 25g, Thiên môn đông 16g, Mạch môn đông 14g, Trần bì 12g, Bạch truật 12g, Tri mẫu 10g, Hoàng bá 10g, Cam thảo 6g, Đại táo 12g, Sinh khương 12g.

 Cách dùng: Sắc uống, trẻ em dùng liều ½ người lớn.

 Công dụng: Tư âm giáng hỏa, hóa đàm… Dùng cho những người cổ khô, ho khan lâu ngày, da khô, bí đại tiện, viêm phế quản mạn tính, chứng nhiệt tiêu hao kéo dài,

Không chỉ định:  Chứng phế hư hàn, ho đàm xổ mủi, bụng đầu chậm tiêu.

Hình minh họa