Phụ nữ hiếm muộn con có rất nhiều nguyên nhân, Các nghiên cứu Y học cổ truyền cho rằng điều trị vô sinh nữ chủ về huyết, điều hòa kinh nguyệt. Việc điều trị phụ nữ vô sinh, hiếm muộn nữ chủ yếu điều hòa nuôi dưỡng các mạch Xung, Nhâm, Đốc,  Đới (các mạch dẫn khí huyết nuôi dạ con). Nếu kinh nguyệt điều hòa, khí huyết thông suốt, thì các mạch nuôi dưỡng dạ con không ứ trệ và tử cung, buồng trứng ít có bệnh. Sau đây là một số bài thuốc cổ phương thường dùng chữa trị nữ hiếm muộn theo thể chứng từng người:

- “Người gầy gò quá hiếm muộn” có người phụ nữ người gầy, mỗi lần giao cảm người mệt nhọc… do huyết hư động hỏa. Phép trị: bổ thận thủy, thanh can hỏa, điều kinh: Uống bài “ Dưỡng Tinh Chủng Ngọc Thang gia giảm” gồm có vị: Thục địa 40g, bạch thược 20g, đương quy 20g, sơn thù nhục 20g. Sắc uống uống  khoảng 30 thang. Nếu người nóng kinh thường có trước ngày định kỳ gia thêm vị  địa cốt bì 12g, huyền sâm 14g, mạch môn 12.  Dẫn giãi: phương này chữa can thận âm, huyết hư hỏa động, trong bài có vị thục địa, bạch thược, đương quy bổ huyết điều kinh… địa cốt bì 12g, huyền sâm 12g, mạch môn 12g, thanh nhiệt, lương huyết.  Bài này sử dụng thích hợp phụ nữ hiếm muộn do âm huyết hư, người nóng, nhiệt tích hạ tiêu…ví như “đất khô nóng cây khó mọc”.

-“Người hàn lạnh quá hiếm muộn” có người phụ nữ hay nhút nhát, lo, sợ, ăn nhiều bụng ậm ạch khó tiêu… do tỳ vị hư hàn. Phép trị: ôn bổ tỳ thận, ôn hỏa mệnh môn. Uống bài “ Ôn Thổ Duc Lân Thang gia giảm” gồm có vị: Nhân sâm 14g, bạch truật 12g, hoài sơn 20g, ba kích nhục 40g, ngải diệp 12g. Sắc uống ngày một thang uống khoảng 30 thang. Nếu kinh trễ ngày do huyết hư hàn nên gia thêm vị Thục địa 20g, Nhục quế 6g. Dẫn giải: phương này chữa tỳ vị hư hàn, mệnh môn hỏa suy, trong bài có vị nhân sâm, bạch truật, kiện tỳ vị, bổ khí sinh huyết…Hoài sơn bổ tỳ thận… Ba kích ôn kinh thận điều huyết mạch…Ngải diệp ôn kinh tán hàn, điều kinh…Thục địa, nhục quế  ôn bổ thân mệnh môn hỏa, khử hàn, bài này dùng thích hợp với người hiếm muộn do tỳ thận dương hư, khí hư sinh huyết kém, nếu khí hư càng sợ lạnh. ví như “đất lạnh gieo mầm cây khó mọc”  

 -“Ghen gét hiếm muộn” có người phụ nữ trong lòng hay bực bội, không thư thái, do can khí uất kết. Phép trị: dưỡng huyết điều kinh khai thông uất kết. Uống bài "Khai uất chủng ngọc thang gia giảm" trong bài có vị: Đương quy 20g, bạch truật 20g, bạch thược 30g, phục linh 12g, mẫu đơn bì 12g, hương phụ 12g, thiên hoa phấn 8g. Sắc uống trong ngày uống khoảng 30 thang.

Nếu kinh kinh trồi sụt không đúng kỳ phối hợp uống bài “Bài Định Kinh Thang gia giãm” gồm có vị: thục địa 20g, đương quy 30g, bạch thược 20g, thổ ti tử 20g, hoài sơn 20g, phục linh 14g, sài hồ 4g, kinh giới 12g(sao cháy). Uống khoảng 2-4 kinh điều hòa, bài thuốc có tác dụng đều bổ tinh huyết can thận, khi khí huyết đầy đủ đều hòa dễ có con. Hai bài phối hợp uống rất thích hợp với ai hiếm muộn, kinh không đều, tính tình không vui, đố kỵ, hẹp hòi hay gen do can khí uất kết, huyết không thông kinh không đều, tử cung buồng trứng nuôi dưỡng kém, mà dẫn đến hiếm muộn.

-“Mập quá hiếm muôn”, có người phụ nữ trông ngoài béo tốt, tuyệt nhiên muộn con, do đàm thấp thịnh khí hư. Phép trị: kiện tỳ vị, hóa đàm, dưỡng khí. Uống bài “Bổ Trung Ích Khí Thang Gia Vị”: Nhân sâm 14g, bạch truật 12g, phục linh 16g, đương quy 14g, hoàng kỳ 16g, sài hồ 12g, thăng ma 12g, trần bì 12g, bán hạ chế 10g, cam thảo 4g, sắc uống, bài này nên uống khoảng  8-10 thang, bài thuốc có tác dụng bổ trung ích khí kiện tỳ vị, tiêu đàm, giúp khí huyết nuôi dưỡng tử cung buồng trứng mà dễ có thai. Ví như “đất không còn ẩm thấp cây dễ mọc”

  Hiếm muôn phụ nữ ăn uống cần lưu ý. Nếu người gầy quá cử ăn cay nóng như trà đặc, cà phê, tiêu ớt, tỏi, ca ri…Nếu người sợ lạnh khí hư, cử ăn chua đắng lạnh quá như: cam, măng, cà, nước dừa...Nếu do người mập quá hạn chế món bổ béo nhiều dầu mỡ quá.