Mã bệnh F48.0 Bệnh suy nhược thần kinh- F0.6 Rối loạn cảm xúc…

      ĐYMP- Chứng tâm thần “điên cuồng” thuộc bệnh chứng “Thần chí” trong Y học cổ truyền. Người bệnh thường biểu hiện thần chí buồn rầu, nói năng lộn xộn, tự nói một mình, mừng, giận bất thường, khi cười khi khóc, có khi hung hăng dữ tợn, bệnh nặng đập phá, chưởi cả cha mẹ mà không biết gì. Bệnh phần nhiều do tinh thần uất ức, đờm khí uất kết thượng xung lên tâm sinh tâm thần điên cuồng. Sách cho rằng nguyên nhân liên quan ngũ chí không thư thái, hay lo nhĩ, tức giận thái quá đàm hỏa nghịch lên tâm gây điên cuồng. “can khí không thư thái, tỳ không kiện vận khí uất sinh đờm, trở ngại, tâm khiếu, tâm thần bị che mờ nên thấy tinh thần khác thường. Khi giận dữ đột ngột khí nghịch khiến cho can mất chức năng điều đạt, can liên lụy đến tỳ, tỳ mất chức năng vận hóa, thì tinh vi thủy cốc tụ lại thành đờm. Khí đàm uất lại có thể hóa hỏa, đờm hỏa quấy rối tâm thần cũng dẫn đến “điên cuồng”  không yên. Phép chữa chủ yếu lý khí giải uất, hóa đờm khai khiếu. Dưới đây là bài thuốc có tác dụng hổ trợ phòng trị chứng tâm thần “điên cuồng”.

   Nếu tâm thần "điên cuồng” mà đàm nhiều: dùng Bài Thuận khí đạo đàm hoàn “Nghiệm phương” gia giảm gồm: Bán hạ12g, Trần bì 12g, Phục linh14g, Đởm tinh 6g, Chỉ thực 8g, Mộc hương 6g, Hương phụ 12g, Viễn chí 10g, Uất kim 12g, Xương bồ 12g, Cam thảo 4g, Sinh khương 6g.

Cách dùng: Sắc uống.

Tác dụng: Hành khí khai uất hóa đàm… trị đàm kết, ngực đầy suyễn ho khí nghịch lên. Dùng hổ trợ trị chứng điên cuồng do đàm hỏa trở ngại, tâm khiếu.

Gia giảm: Nếu tay chân co giật gia Câu đằng 14g, Cương tàm 14g. Nếu đau đầu nhiều gia Xuyên khung 14g, tế tân 8g. Nếu ăn chậm tiêu do tỳ hàn thấp gia Thương truật 12g, Hương phụ 12g.

Không chỉ định: Cho phụ nữ có thai, chứng trúng phong do nhiệt bế hoặc chứng thoát.

Nếu tâm thần “điên cuồng” đờm nhiểu thở khò khè: dùng  Bài Ôn đởm thang gia giàm gôm: Bán hạ 12g, Trúc nhự 8g, Chỉ thực 8g, Phục linh12g, Trần bì 8g, Cam thảo 4g, Táo nhân 12g, Hà thủ ô 16g.

Cách dùng: Tán thô, mỗi lần dùng 12 – 16g sắc với 5 lát gừng, 1 quả táo, chắt lấy nước thuốc, uống trước khi ăn.

Công dụng: Lý khí hoá đờm, thanh đởm hoà vị… Chủ trị đởm vị bất hoà, đờm nhiệt nhiễu ở trong gây hư phiền không ngủ, hoặc nôn nấc, tim đập không yên. Bài còn trị chứng điên cuồng, mất ngủ, nhức đầu, bệnh mạch vành, viêm dạ dày, loét tá tràng, viêm phế quản, hội chứng tắt dục tuổi già, trẻ nhỏ kinh phong.

Gia giảm: Nếu do đàm trở ngại, tâm khiếu gia thêm Nam tinh 8g, Viễn chí 10g, Xương bồ 10g, Uất kim 12g. Nếu chóng mặt đau đầu gia Thiên ma 12g, Câu đằng 16g. Nếu nôn mửa gia thêm Tô diệp. Đau tức ngưc sườn gia, Thanh bì 14g.

Không chỉ định: chứng thực nhiệt táo khát.

   Nếu Tâm Thần "điên cuồng” ăn ngủ kém do tâm tỳ lưỡng hư: dùng Bài Dương tâm thang “Chứng trị chuẩn thằng” gia giảm gồm: Nhân sâm12g, Hoàng kỳ14g, xuyên khung12g, Mạch môn12g, Táo nhân12g, Đương quy12g, Thục địa 20g, Sinh địa 20g, Phục thần 14g, Bá tử nhân 12g, Viễn chí 8g, Ngũ vị tử 10g, Cam thảo 6g, Nhục quế 4g.
Cách dùng: Sắc hoặc làm hoàn uống.

Tác dụng: Dưỡng tâm, kiện tỳ, an thần, ích trí..  trị lãng trí, lẫn lộn, buồn sầu, hay khóc, trầm tư, nói khó, đi đứng chậm chạp, tinh thần mệt mỏi, hay hồi hộp, sợ hãi, hơi thở ngắn, biếng ăn.

Gia giảm: Nếu tâm mạch huyết ứ  gia Xương bồ 10g, Uất kim 12g. Nếu chóng mặt đau đầu gia Thiên ma 12g, Câu đằng 16g. Nếu nôn mửa gia thêm Tô diệp. Đau tức ngưc sườn gia trần bì 12g, Thanh bì 14g.

Không chỉ định: chứng tâm hỏa thực nhiệt táo khát.

  Nếu bệnh “ Điên cuồng” phát nhanh, tính tình nóng nảy hay tức giận, mắt trợn trừng, chạy nhảy múa may và gào thét chửi bới không thôi. Nên dùng Bài Sinh thiết lạc Ẩm “Y Học tâm ngộ” gia giảm: Bối mẫu 10g, Viễn chí 12g, Phục linh12g, Câu đằng 14g, Mạch môn 12g, Ðởm tinh 6g, Xương bồ 8g, Thiên môn10g, Phục thần10g, Ðan sâm 12g, Trần bì 10g, Liên kiều 12g, Huyền sâm10g.

Cách dùng: Sắc uống.

Công dụng: Trấn tâm trừ đờm, ninh thần định chí… trị đờm hoả nhiễu ở trên gây chứng điên cuồng.

Gia giảm: Nếu buồn bực, khát nước, môi, miệng khô nứt gia Thạch cao 16g, Tri mẫu 12g, Thạch học 14g.

Không chỉ định: Cho phụ nữ có thai, chứng trúng phong tể nhiệt bế hoặc chứng thoát. Ghi chú bài này có vị Thần sa 6g, thuốc có vị độc người không có kinh nghiệm không nên dùng.

  Nếu bệnh “điên cuồng” lâu ngày thành mãn tính thường ỉu xìu mệt mỏi, “Tâm thần do hoả thịnh tổn âm nên dùng Bài Nhị âm tiễn gồm: Sinh địa 30g, Mạch môn 14g, Táo nhân 12g, Cam thảo 6g, Huyền sâm 14g, Phục linh 14g, Hoàng liên 10, Mộc thông 10g, Đăng tâm 12g, Trúc diệp 16g.

Tác dụng: Dưỡng tâm, kiện tỳ, an thần, ích trí.. trị chứng Tâm thần do hoả thịnh tổn âm người gầy rộc, môi miệng khô táo, tiểu tiện vàng gắt, lưỡi đỏ mạch, tế sác.

Gia giảm: Nếu mệt mỏi, ăn kém gia Nhân sâm 12g, Phục thần 12g,Viễn chí 12g.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com