(Nguyên nhân, phép trị hư trướng)

   Theo y học cổ truyền tiểu nhi mắc bệnh bụng đầy do hư trướng phần nhiều do  tỳ hư đã lâu, hoặc do thổ tả tổn thương tỳ khí, kiện vận thất thường khiến ăn uống không tiêu, mà bụng cứ đầy căng lên, đó là bụng đầy do hư trướng. Bệnh biểu hiện bụng đầy, tinh thần mỏi mệt, mặt vàng da thịt gầy võ. Bệnh thất trị, vị ngày một hư thêm, bụng ngày một đầy, hình thể gầy guộc miệng se cổ khát, có khi nôn mửa, ăn uống không tiêu  dẫn đến bệnh tỳ hư, tỳ cam.  Sau đây là một số bài thuốc đông y chữa trẻ em bụng đầy (hư trướng) theo đối chứng:

1. Nếu bụng đầy trướng, ăn kém, tinh thần mỏi mệt… phép trị: kiện tỳ tiêu trướng nên dùng Bài: HƯƠNG PHÁC TỨ QUÂN TỬ THANG gia giảm:

“Y tông kim giám”

Nhân sâm                        4g

Bạch truật                         4g

Phục linh                          4g

Cam thảo                         4g

Hương phụ                      4g

Hậu phác                          4g

Cách dùng: Sắc 3 bát lấy một bát cho uống.

Tác dụng trị: tỳ vị hư, bụng đầy, ăn uống kém...

Dẫn giải:

- Nhân sâm, Bạch truật, Phục linh, Cam thảo bổ hư.

- Hương phụ, Hậu phác lợi khí tiêu trướng.

2. Nếu bụng to, nổi gân xanh, thân thể gầy. Phép trị: kiện tỳ,  hòa vị, hóa đầm…nên dùng Bài: SÂM LINH BẠCH TRUẬT TÁN gia giảm:

 “Cục Phương”

Nhân sâm                        4g

Bạch truật                         4g

Phục linh                          4g

Biển đậu                           4g

Ý mễ                                  4g

Sơn dược                         4g

Liên nhục                         4g

Trần bì                               4g

Sa nhân                            2g

Cát cánh                           4g

Cam thảo                         2g

Kiên liên tử                       4g

Đại táo                          3qủa

Cách dùng: Tán nhỏ làm hoàn hoặc sắc uống.

Tác dụng: Bổ khí kiện tỳ, thẩm thấp hòa vị, lý khí hóa đàm. trị: Dùng chữa các bệnh rối loạn tiêu hóa kéo dài, viêm đại tràng mạn tính, ăn kém tiêu chảy hoặc trường hợp viêm cầu thận mạn thuộc thể tỳ hư mệt mỏi thuộc thể tỳ phế khí hư, dùng bài thuốc này đều có kết quả tốt.

Dẫn giải:

- Nhân sâm, Phục linh, Bạch truật, Ý mễ, Sơn dược, Cam thảo, Liên nhục, Biển đậu, Kiên liên tử hoà trung, bổ tỳ.

- Cát cánh, Sa nhân, Trần bì lợi khí hành trệ.

3.Nếu tỳ vị còn hư, châm lai sức … Phép trị: kiện tỳ dưỡng vị, hòa trung…nên dùng

Bài: TỨ QUÂN TỬ THANG gia giảm:

 “Cục Phương”

Nhân sâm                        4g

Bạch linh                          4g

Bạch truật                         4g

Chích thảo                        4g

Cách dùng: Sắc với 1,5 bát nước lấy nữa chén cho uống dần.

Tác dụng: Ích khí, kiện tỳ, dưỡng vị

Dẫn giải

Sâm, Truật, Linh, Thảo đại bổ tỳ khí; Bệnh Mạn kinh khỏi rồi, trẻ tỳ khí hư nhược, sắc mặt võ vàng, lâu không lại sức cho uống bài này sức khoẻ mau lại.