-MTDL: Đông qua tử là hạt quả Bí đao. Khi trái đã chín ăn quả lấy hạt rửa sạch, phơi khô làm thuốc. Nên chọn hạt già mẫy, nhân hạt chắc có màu trắng vàng, ăn bùi thơm nhiều dầu là tốt. Ngày 20 - 30g. cần phân biệt với hạt Bí đỏ to hơn.

-XXDL: Bí Đao có trồng nhiều địa phương khắp ba miền từ Bắc vào Nam.

-TVQK: Vị ngọt, tính hàn. Vào Phế, Vị.

-CDCT: Thanh nhiệt ở Phế, trừ đờm và trừ mủ. Chủ trị: Ho do Phế nhiệt, áp xe phổi, nám da, viêm ruột vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chưa thấy tài liệu nghiên cứu.

PHƯƠNG THUỐC  ĐÔNG QUA TỬ CHỦ TRỊ:

   - Trị mắt mờ nhìn không rõ: Đông qua tử 120g, Anh túc căn 80g, Bá tử nhân 120g, Câu kỷ tử 120g, Địa phu tử 120g, Mạn kinh tử 120g, Mẫu quế 80g, Ngọc trúc 60g, Quyết minh tử 120g, Sung úy tử 120g, Tật lê tử 120g, Tế tân 20g, Thanh tương tử 120g, Thỏ ty tử 120g, Vô thanh tử 120g, Xa tiền tử 40g. Tán bột, mỗi lần 6g/3 lần, uống với rượu, sau bữa ăn, ngày 2 lần. (Qua Tử Tán).

   - Chữa da đen nám: Đông qua tử 150g, Đào nhân 120g, Bạch tiễn bì 60g. Tán bột, uống 1 muỗng cà phê sau khi ăn, ngày 3 lần. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Chữa tàn nhang: Hạt bí đao, Đào nhân tán bột mịn như phấn trộn mật ong xức. (Hòa Hán Dược Khảo Phương).

   - Trị tiêu khát uống nhiều vẫn khát (tiểu đường), phế nhiệt: Đông qua tử, Mạch môn đông, Hoàng liên, mỗi vị 6g. Sắc lấy nước uống, ngày 2-3 lần. Uống nhiều ngày. Tác dụng thanh nhiệt, sinh tân, chỉ khát. (Kinh Nghiệm Dân Gian). 

   - Trị mụn cám: Đông qua tử, Bá tử nhân, Phục linh lượng bằng nhau, nghiền thành bột mịn cất vào lọ dùng dần. Mỗi lần uống 3g/3 lần ngày với nước ấm. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Trị Phế ung, hoặc giãn Phế quản, ho đờm nhiều: Đông qua tử 30g, Kim ngân hoa 30g, Liên kiều 24g, Bồ công anh 30g, Lô căn 15g, Ý dĩ nhân (sống) 30g, Đào nhân 9g, Cát cánh 9g, Ngư tinh thảo 30g, Cam thảo 60g. Sắc uống. (Lâm Sàng Thường Dụng Trung Dược Thủ Sách).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Thịt, ruột, hạt, vỏ của cây Bí đao, người xưa đều dùng làm thuốc. Thịt của nó có thể khử thấp tả nhiệt. Sách ‘Đại Minh Bản Thảo’ ghi công dụng của nó rằng: ‘Có thể tiêu nhiệt độc của sưng ung, xắt mỏng mài trị sẩy rất tốt’, nhưng hiện nay trên lâm sàng chỉ dùng hạt và vỏ. Hạt của nó tính lạnh, chất hoạt, trên cơ thể thanh uẩn nhiệt của Tâm Phế, dưới có thể dẫn tích trệ cặn bã của Đại trường... (Trung Dược Học Giảng Nghĩa).

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư hàn không dùng nhiều.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học