Mã bệnh U59.211 Khái thấu; J42 Viêm phế quản mạn không phân loại. K76 Bệnh gan khác.

     Theo YHCT ho có nhiều nguyên nhân có khi do ngoại cảm và nội thương, ho có khi do phổi, do tỳ, do can, do thận. Ngũ tạng lục phủ đều có thể gây nên ho, không riêng là phổi, các tạng phủ đều có quan hệ đến phổi và bệnh ho. Theo Sách Hải Thượng cho rằng chứng chứng ho đàm phần nhiều khí ở phổi ngược lên, nhưng tạng thận nạp khí xuống, những chứng ho lâu nếu là khí không về chổ, mới ho, từ dưới rốn ngược lên, nên dùng bài “Lục vị” bội Phục linh, thêm Ngưu tất, Ngũ vị, Mạch môn, nếu hàn thêm Nhục quế, Phụ tử.

Ho can hoả phạm phế, (Ho do tạng can khắc tạng phế). Biểu hiện ho đau tức lên ngực, tức hai bên sườn, miệng khô đắng, họng rát, mắt đỏ, rêu lưỡi mỏng và vàng mạch huyền sác.

     Theo YHHĐ ho có nhiều nguyên nhân có khi do Viêm họng, mũi xoang, hen suyễn, trào ngược dạ dày thực quản, viêm phế quản mạn, dãn phế quản, Lao, các bệnh về phổi, huyết áp… đều có thể gây ho.

Phép trị: thanh can, nhuận phế, hoá đờm.

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị ho, can hoả phạm phế.

Bài Thanh Phế Hoá Đởm Thang

Phương thuốc:

Hoàng cầm                  12g

Sơn chi                        12g

Kiết cánh                     10g

Mạch môn                   12g

Tang bạch bì                14g

Bối mẫu                       12g

Tri mẫu                        12g

Qua lâu nhân               12g

Quất hồng                   12g

Phục linh                     12g

Cam thảo                     8g

Đây là Bài (Thanh Phế Hoá Đởm Thang gia giảm). Sắc uống.

Tác dung: thanh can, tả phế hỏa, tiêu đàm, nhuận phế… chữa chứng ho tức ngực sườn miệng đắng.

Dẫn giải phương thuốc:

-Tang bạch bì, chi tử: tả phế hỏa thượng tiêu chủ dược.

-Mạch môn, nhuận phế dưỡng âm, sinh tân dịch, chữa ho.

-Cát cánh tuyên phế chỉ khái.

-Qua lâu, nhuận phế hóa đàm thông tiện.

-Tri mẫu, Phục linh, Bối mẫu tiêu đàm, nhuận phế.

-Cam thảo điều hòa các vị thuốc.

Gia giảm:

-Nếu sốt về chiều, nóng trong gia Địa cốt bì.

-Nếu đau tức hông sườn gia Sài hồ, Bạch thược…

Phụ phương:

+ Trị ho do can hoả phạm phế phối hợp Bài (Bổ Khí Huyết Trục Đờm Phương gia giảm “Lê Hữu Trác”). Nhân sâm 12g, Hoàng kỳ 14g, Đương quy 12g, Bạch thược 14g, Bạch truật 12g, Ma hoàng 8g, Mạch môn 12g, Ngũ vị tử 12g, Quế chi 8g, Đại táo 3 quả, Chích thảo 4g, Gừng  3 lát, Sắc uống. Tác dụng trị: uất ức gây ra đờm.

+ Trị ho can hoả phạm phế nên phối hợp Bài (Lục Vị gia giảm theo “Hải Thượng”). Thục địa 20g, Sơn dược 18g, Đơn bì 12g, Sơn thù 14g, Phục linh 18g, Trạch tả 10g, Ngưu tất 12g. Mạch môn 12g, Bạch thược 12g. Đương quy 12g. Ngũ vị 10g. Nếu người mập bệu chân không ấm thêm Nhục quế 6g, Phụ tử 6. Tác dụng trị ho đàm vàng khó khạc ho lâu ngày.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com