Mã bệnh U59.051 Háo suyễn; J45 Hen- U59.171 Khái thấu; J98 Bệnh hô hấp khác…

     Theo YHCT suyễn còn gọi Háo suyển bệnh chủ yếu do ngoại tà, đàm ẩm, nguyên nhân liên quan chức năng nội tạng suy yếu, mà phong hàn, phong nhiệt xâm nhiễm đều có thể gây suyễn. Biểu hiện suyễn lâu, hơi thở ngắn, lên cơn thở đều đều, mệt mỏi, nhiều mồ hôi, tay chân lạnh, sợ gió, mạch trầm nhược.

     Theo YHCT Phế khí bất túc thì khí ít không đủ để thở, tai điếc họng khô. Phế khí thực thì bị suyễn, ngực tức đầy, phải ưỡn người mà thở. Bệnh thường gặp ở người già. Thận là gốc của khí. Thận yếu không thu nạp được khí vì vậy sinh ra thở ngắn, cử động mạnh thì thở nhiều.

 Háo suyễn do phế khí nghịch: biểu hiện thở, suyễn gấp, đoản hơi, khi suyễn lên thì há miệng, so vai vì thiếu khí để thở, mạch phù khẩn.

Theo Sách Hải Thượng cho rằng chứng thở suyễn ngược lên, nếu người khỏe thời chỉ hành khí giáng khí là đủ, những người hư yếu thời phải liễm trở xuống, thủy suy thời uống bài “Lục vị” hỏa hư thời uống bài “Bát vị” bội vị Phục linh, cũng thêm Mạch môn, Ngũ vị, Ngưu tất.

Theo YHHĐ Hen phế quản là tình trạng viêm mãn tính đường dẫn khí (phế quản) gây nên phù và chít hẹp đường thở dẫn tới hiện tượng khó thở, khò khè. Khi gặp tác nhân như (Viêm, Co thắt phế quản, dị ứng…) Tình trạng chít hẹp đường thở gia tăng càng gây khó thở, thậm chí không thở được của người bệnh, được gọi là lên cơn hen…

Phép trị: Bổ khí, tuyên phế, bình suyễn, chỉ khái.

Dưới đây là bài thuốc Đông y phòng trị chữa suyễn thể khí hư.

Bài Suyễn Chứng Khí Hư Thang

Phương thuốc:

Nhân sâm                    12g

Bạch truật                   12g

Bạch thược                 14g sao

Sài hồ                          10g

Phục linh                     14g

Ma hoàng                    8g

Bán hạ                         8g

Cam thảo                     6g

Sinh khương               12g

Đây là Bài (Suyễn Chứng Khí Hư Thang“ Phó Thanh Chủ” gia giảm). Sắc uống.

Tác dụng: Ích khí, kiện tỳ vị, liễn phế, tiêu đàm, sinh tân… chữa chứng ho suyễn thể phế khí hư “háo suyễn.

(Thể khí hư mà suyễn thường gặp người hư yếu, bệnh lâu, biểu hiện thở cơn lên đều đều, người thích ấm. Thể khí thực mà suyễn thường gặp người còn trẻ, còn khỏe, mới bị bệnh, biểu hiện thở cơn lên ưỡn ngực gò vai, người thích mát...) Hư là chính khí không đầy đủ. Thực là tà khí dư ra.

Dẫn giải bài thuốc:

- Nhân sâm: kiện tỳ, ích khí dưỡng vị là chủ dược.

- Bạch truật: kiện tỳ táo thấp, liễm hãn.

- Phục linh: Bạch truật: kiện tỳ thẩm thấp..

- Hoàng kỳ: bổ khí, cố biểu, ích vệ khí….

- Cam thảo: ngọt ôn bổ trung hòa vị.

Gia giảm:

Chữa suyễn ngoài ra căn cư chứng và phép trị như:

-Nếu khí hảm xuống dùng Bài Bổ Trung Ích Khí Mà Trị.

-Nếu khí suy nên dùng Bài Lục Quân Tử mà trị.

-Nếu khí hàn dùng Bài Nhân Sâm Bạch Truật Phụ Tử Thang.

-Nếu khí uất dùng Bài Quy Tỳ Thang Mà Trị.

-Nếu khí nhiệt nên dùng Bài Sinh Mạch Tán Mà Trị.

-Nếu khí động nên dùng Nhị Trần Thang Mà Trị.

-Nếu khí tắc dùng Bài Xan Can Thang Mà Trị.

-Nếu khí nghịch dùng Bài Tiêu Dao Tán Mà Trị.

   Phụ thang:

Nếu suyễn thể khí hư phối hợp Bài (Suyễn Do Khí Đoãn “ Phó Thanh Chủ” gia giảm): Nhân sâm 40g-80g, Thục địa 40g, Mạch môn 20g bỏ lõi, Sơn thù 12g bỏ hạt, Ngũ vị tử  8g, Phá cố chỉ 12g, Cẩu kỷ tử 12g, Sinh khương12g. Sắc uống.

Tác dụng: bổ thận dưỡng phế khí, hóa đàm sinh tân…Trị suyễn lâu ngày, vận động mạnh thở nhiều có lúc rút cổ rụt vai ra mồ hôi, mặt phù nhẹ, tiểu ít, mạch trầm…

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com