Theo YHCT nôn mửa có rất nhiều  nguyên nhân phần nhiều do Vị khí không điều hòa được chức năng thăng giáng làm cho khí nghịch lên gây ra mà nôn, nguyên nhân có khi do nhiễm khuẩn, đầy tích, đờm ẩm, vị nhiệt quá, hàn quá đều có thể bị nôn.

Nôn ói do hư nhược thường  biểu hiện ăn lạnh hay bị đau bụng, buồn nôn, chườm nóng, xoa bóp thì đỡ đau, gầy yếu mệt nhọc, miệng khô mà không muốn uống nước, sợ lạnh, sắc mặt trắng nhợt, chân tay lạnh, đại tiện lỏng, lưỡi trắng nhợt, mạch khẫn. nguyên nhân phần nhiều vốn vị hư hàn ăn thức ăn lạnh không tiêu hóa được mà nôn. Phép trị chủ yếu Ích khí, thanh nhiệt, giáng nghịch, cầm nôn.

  Theo YHHĐ, nôn mửa chỉ là một triệu chứng của một số bệnh như Dạ dày viêm cấp, bệnh cuống dạ dày, trào ngược thực quản, rối loạn tiền đình, nhiễm khuẩn đều có thể gây nôn…. 

Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng chữa Nôn ói do hư nhược lâu ngày.

QUẤT BÌ TRÚC NHỰ THANG

(Kim quĩ yếu lược )

Thành phần bài thuốc gia giảm:

   -Quất bì           12g

   -Trúc nhự         16g

   -Sinh khương     12g

   -Đảng sâm        16g

   -Cam thảo          4g

   -Đại táo             6 quả

Cách dùng: Sắc nước uống, chia 3 lần trong ngày.

Tác dụng: Ích khí, thanh nhiệt, giáng nghịch, cầm nôn.

Chủ trị: Bệnh hư nhược lâu ngày, gây nôn, tả, lỵ hoặc chứng ách nghịch do vị khí hư kiêm nhiệt.

Dẫn giải phương thuốc: 

-Quất bì lý khí hòa vị giáng nghịch cầm nôn. Trúc nhự thanh vị nhiệt cầm nôn đều là chủ dược.

-Đảng sâm ích khí hòa vị cùng dùng với Quất bì có tác dụng lý khí bổ hư.

-Sinh khương hòa vị cầm nôn.

-Cam thảo, Đại táo ích khí hòa vị.

     Các vị thuốc cùng dùng trong bài thuốc làm cho bài thuốc có tác dụng ích vị khí, thanh vị nhiệt, giáng vị nghịch.

Ứng dụng lâm sàng và gia giảm:

     Trên lâm sàng bài thuốc thường được dùng chữa chứng phụ nữ nhiễm độc thai nghén, nôn do hẹp môn vị không hoàn toàn, chứng nấc cụt sau phẫu thuật vùng bụng thuộc hội chứng hư nhiệt.

-Nếu vị âm bất túc, mồm khát, nôn khan, ợ hơi, ăn ít, lưỡi đỏ, ít rêu khô, mạch tế sác, lúc dùng gia thêm thuốc tư dưỡng vị âm như Mạch môn, Cát căn, Thiên hoa phấn, Thạch hộc, Lô căn.

-Nếu chứng nấc cụt do vị nhiệt cơ thể khỏe có thể bỏ Đảng sâm, Đại táo, Cam thảo gia Thị đế để giáng nghịch gọi là bài: Thị đế thang

-Nếu có ứ huyết gia Đào nhân để hoạt huyết, nếu đàm hỏa gia Tỳ bà diệp, Qua lâu nhân để thanh nhiệt hóa đàm.

PHỤ THANG:

Nôn người hư nhược, bụng lạnh nên phối hợp Bài Lý Trung Hoàn “Thương hàn luận” gia giảm) mà trị

Phương thuốc:

Đảng sâm 14g, Can khương  12g, Bạch truật 12g, Chích thảo 6g, cao lương khương 12g đại táo 12g.

Làm hoàn hoặc sắc uống. Tác dụng: ôn trung khu hàn, bổ ích tỳ vị. chữa các chứng tỳ vị hư hàn bụng đau tiêu lỏng, nôn mửa, bụng đầy, ăn ít… Phép trị: kiện tỳ, hoà vị, ôn trung, giáng nghịch.

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com