-MTDL: Tri mẫu dùng thân rễ. Nên chọn rễ  mập vỏ ngoài sắc vàng sẫm, có nhiều lông và rễ con, trong trắng và mềm dẻo là tốt. Ngày dùng từ 8 – 12g.

-XXDL: Tri mẫu ít thấy trồng và khai thác ở ta, phần nhiều  được nhập từ Trung Quốc.

-TVQK: Vị đắng, tính hàn. Vào Phế, Thận, Vị.

-CDCT: Nhuận Thận, bổ thuỷ, tả hoả, hoạt tràng. Chủ trị: Giải nhiệt, tiêu khát, âm hư táo nhiệt, đại tiện không lợi vv.

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Tri mẫu chủ yếu có chứa chất saponin, chất dính, chất đường, chất béo. vv.

- PHƯƠNG THUỐC  TRI MẪU CHỦ TRỊ:

   - Trị phụ nữ gầy ốm hư lao, người nóng sốt, tay chân và đầu đau, hong đau (do âm huyết hư hoả vượng): Tri mẫu 30g, Chích thảo 20g, Hoàng cầm 30g, Mạch môn 30g, Sài hồ 40g, Sinh địa 40g, Thăng ma 30g, Xạ Can 30g, Xích thược 30g. Tán bột, mỗi lần dùng 16g, thêm Đạm trúc diệp 27 lá, Sinh khương 0,2g. Sắc uống. (Tri Mẫu Tán – Thái Bình Thánh Huệ Bài).

   - Trị có thai mà bị nội nhiệt, phiền táo không yên: Tri mẫu tán bột, trộn với nhục Táo làm hoàn. Ngày uống 12 – 16g với rượu nóng, hoặc nước cháo. Tác dụng: Thanh nhiệt, tư âm, ích khí, sinh tân. (Tri Mẫu Hoàn ).

   - Chữa ôn bệnh, sốt cao nhức đầu, miệng khô khát: Tri mẫu 20g, Thạch cao 40g, Cam thảo 8g, Gạo tẻ 40-80g. Sắc uống. (Bạch Hổ Thang- Thương hàn luận).

   - Chữa chứng âm hư người nóng: Hoàng bá sao 16g, Thục địa 24g, Tri mẫu 16g, Qui bản 24g, nấu với sống lợn đun chín luyện mật làm hoàn. Mỗi lần uống 8- 12g, vào sáng tối 2 lần. Có thể làm thang sắc uống. Tác dụng: Tư âm giáng hỏa. (Đại Bổ Âm Hoàn).

   - Chữa chứng tiêu khát (tiểu đường) biểu hiện miệng háo khát (phế nhiệt): Thiên hoa phấn 14g, Ngũ vị tử 12g, Mạch đông12g,  Cát căn 12g. (Ngũ Diệp Thang).

   - Chữa dương vật cương luôn: Tri mẫu, Hoàng bá, Xa tiền, Mộc thông, Thiên môn, Cam thảo, mỗi vị 4g. Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Chữa sốt về chiều, ra mồ hôi (do Phế Thận âm hư): Tri mẫu 16g,   Hoàng bá 14g, Mạch môn 12g. Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

PHẦN THAM KHẢO:

  - Tri mẫu tác dụng an thần có lẽ làm giảm tính hưng phấn của hệ thần kinh, khi phối hợp với Hoàng bá làm giảm tính kích thích tình dục, phối hợp với Toan táo nhân làm giảm tính hưng phấn vỏ đại não, trị mất ngủ, phối hợp với Quế chi có tác dụng làm giảm đau đối với viêm khớp (thấp khớp), phối hợp với Bạch thược trị chứng run co giật cơ (do tăng hưng phấn thần kinh cơ).

KIÊNG KỴ: Người Tỳ hư, tiêu lỏng, không thực hoả thì không nên dùng.

Dongyminhphuc.com

Chia sẽ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học