-MTDL: Khổ sâm dùng rễ, (thân rễ). Nên chọn loại rễ già chắc màu vàng, thớ thịt đều, nếm rất đắng, phơi khô dùng, không thâm, mối mọt là tốt. Ngày dùng: 3 - 15g.

-XXDL: Khổ sâm nguồn gốc từ Trung quốc, di thực được trồng ở Sapa, Lào cai và một số nơi khác.

-TVQK: Vị đắng, tính hàn. Vào kinh Bàng quang, Tâm, Can, Đại trường, Tiểu trường.

-CDCT: Thanh nhiệt, táo thấp, sát khuẩn, lợi niệu. Chủ trị: nhiệt lỵ, tiện huyết, xích bạch đới, thấp chẩn (eczema), mụn nhọt, lở ngứa, bệnh về tim vv...

THÀNH PHẦN HÓA HỌC: Chủ yếu có chứa chất matrine, d-oxymatrine, d-sophoranol, 5-hydroxymatrine vv...

PHƯƠNG THUỐC  KHỔ SÂM CHỦ TRỊ:

   - Trị đi tiểu khó, tiểu không thông: Khổ sâm 160, Bối mẫu 160g, Đương quy 160g. Tán bột, làm hoàn, ngày uống 16 – 20g. Tác dụng: Dưỡng huyết, nhuận táo, thanh nhiệt, giải uất. (Khổ Sâm Hoàn – Tam Nhân Cực bệnh chứng Phương luận).

   - Chữa tim đập nhanh: Khổ sâm 15g, Chích thảo 2g, Hoàng kỳ 20g, Ngọc trúc 30g. Sắc uống. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

   - Trị viêm da dị ứng: Khổ sâm 15g, Bạch tiễn bì 15g, Đan sâm 15g, Xà sàng tử 9g, Thổ phục linh 12g, Địa phu tử 12g, Bạch tật lê 12g, Tạo giác thích 9g. Sắc uống. (Khổ Sâm Hoàn – Hà Bắc Trung y).

   - Phòng trị bệnh chứng mạch vành và ngoại tâm thu, viêm cơ tim: Khổ sâm 12g, Hồng hoa 10g, Chích thảo 6g. Tán bột mịn làm thành viên 0,5g. Mỗi lần uống 3 viên, ngày uống 3 lần. (Kinh Nghiệm Dân Gian).

  - Trị ôn bệnh 5 – 6 ngày mà sốt chưa hạ: Hoàng cầm 6g, Sinh địa 32g, Khổ sâm 12g. Sắc uống ấm. (Khổ Sâm thang II – Bị cấp trữu hậu phương).

  - Chữa phong thấp nhiệt, vết thương chảy nước vàng, thịt lở thối: Bạch tiên bì, Khổ sâm, Cam thảo, Hà thủ ô, Kim ngân, Kinh giới, Liên kiều, Mộc thông, Phòng phong. Tùy liều vừa đủ sắc uống hoặc làm hoàn uống. (Hà Thủ Ô Thang- Dược Y Đại Toàn).

PHẦN THAM KHẢO:

   - Tài liệu gần đây còn cho biết Khổ sâm cũng có tác dụng làm tăng lượng bạch cầu và đã biểu hiện bản chất chống vi khuẩn, chống ung thư, ức chế tổng hợp protein virut gây ra giảm sự sao chép virut. chống viêm nhiễm và ức chế định thấm mao mạch bởi histamin. Khổ sâm được dùng hiện nay chủ yếu chống rối loạn nhịp tim. Ngoài ra trên lâm sàng ôxy matrin có tác dụng trong điều trị viêm da tiếp xúc dị ứng bởi ức chế sự mất kết hạt của các tế bào mastocyt.

KIÊNG KỴ: Tỳ Vị hư yếu mà không có thấp nhiệt không dùng. Kỵ Lê lô, Bối mẫu, Thỏ ti tử.

Dongyminhphuc.com

Chia sẻ
Lương y: Minh Phúc / Sách Thảo Dược Quý  &  Phương Chủ Trị /  NXB Y Học