(Nguyên nhân, phép trị Can Cam)

    Theo Y học cổ truyền bệnh cam của trẻ em, tức là bệnh lao của người lớn.  Nguyên nhân sinh bệnh Can cam phần nhiều do, trẻ bú sữa nóng lạnh không chừng mực. Ngoại cảm phong hàn, nội thương hỷ nộ “ tức giận thái quá”, mẹ bệnh chưa bình phúc vội cho trẻ bú. Trẻ con tạng can bị nhiệt. Bệnh Can cam đi cầu, thất thường, phân như nước gạo. Can thuộc mộc sắc xanh, chủ cân, bệnh biểu hiện mặt mũi và móng tay trẻ đều xanh, bụng đầy căng, nổi gân xanh, thân thể gầy còm, đi ngoài phân xanh.

   Theo y học hiên đại biểu hiện suy chức năng gan thường Biểu hiện chính như Rối loạn tiêu hoá: chán ăn, sợ mỡ, táo lỏng thất thường, đầy bụng, chướng hơi. Phù nề lúc đầu kín đáo ở 2 chi dưới, sau nặng dần, phù toàn thân….

 Sau đây là một số bài thuốc cổ phương thường dùng chữa trẻ em can cam theo đối chứng trị liệu:

1. Nếu người nóng, hay cáu gắt tiểu vàng, cầu khó… phép trị: nên thanh can huyết, giải uất… nên dùng SÀI HỒ THANH CAN TÁN gia giảm:

 “Chứng trị chuẩn thằng”

Sài hồ                                4g

Chi tử                                4g

Liên kiều                           4g

Sinh địa                            4g

Hoàng liên                       4g

Xích thược                        4g

Long đởm                       4g

Thanh bì                           4g

Cam thảo                         4g

Đăng tâm                         4g

Trúc diêp                          4g

Cách dùng: Sắc nước uống…

Tác dụng: thanh can giải tà, phù chính khử tà… Trị kinh can phong nhiệt, người mẹ giận giữ phẫn nộ con, mụn nhọt sinh đau.

Dẫn giải:

- Sài hồ, Long đởm thanh can.

- Chi tử, Hoàng liên thanh giải khí nhiệt.

- Sinh địa, Xích thược thanh huyết.

- Liên kiều thanh giải doanh nhiệt.

- Thanh bì thư can lợi khí.

- Sinh Cam thảo hòa dược giải độc.

2.  Nếu ăn kém, người gầy nóng trong….. Phép trị: thanh can, kiện tỳ nên dùng

Bài: LÔ HỘI PHÌ NHI HOÀN gia giảm:

 “Thái y cục phương”

Ngủ cốc trùng                  4g

Sinh lô hội                        4g

Hồ hoàng liên                  4g

Sài hồ                                4g

Biển đậu                           4g

Sơn dược                         4g

Sơn tra                              4g

Nhục đậu khấu                4g

Binh lang                          4g

Sử quân tử                      4g

Thần khúc                        4g

Mạch nha                         4g

Hạc sắc                            4g

Vu di                                  4g

Chu sa                              1g

Xạ hương                         2g

Cách dùng: Tán nhỏ tẩm dấm thanh làm hoàn.

Tác dụng: kiện tỳ,  tiêu cam, tiêu thực tiết nhiêt….

- Sinh lô hội, Vu di, Hạc sắc, Sử quân tử sát trùng tiêu cam.

- Ngủ cốc trùng, Sơn tra, Binh lang, Thần khúc, Mạch nha tiêu thực hoá cam.

- Nhị liên thanh nhiệt.

- Sài hồ tiết nhiệt.

- Nhục khấu ôn trung.

- Sạ hương hành trệ.

- Chu sa giải độc.

Trong bài này, nếu không có những vị thuốc thanh hoà giúp sức thì trung khí tổn thương, sinh ra các biến chứng cho nên dùng thêm hai vị Biển đậu, Sơn dược.

Bệnh Can cam nếu chỉ dùng bài trên không dùng bài này, thì can nhiệt tuy thanh, nhưng bệnh cam vẫn không khỏi, nếu chỉ dùng thuốc hoàn này không dùng bài trên, thì cam tuy khỏi nhưng cam chưa thanh, bệnh tất trở lại. Phải vừa dùng thuốc chén vừa dùng thuốc hoàn thì bệnh khỏi dức được.

3. khi đã thanh giải can nhiệt… nên bổ tỳ bình can…Nên dùng bài sau:

Bài: TIÊU DAO HOÀN gia giảm:

 “Cục Phương”

Đương quy                      4g

Bạch thược                      4g

Bạch truật                         4g

Phục linh                         4g

Bạc hà                               2g

Cam thảo                         4g

Đơn bì                               4g

Chi tử                                4g

Sinh khương                     3l

Đại táo                              3q

Cách dùng: Sắc uống.

Tác dụng: trị can uất, huyết nhiệt ngủ tâm phiền nhiệt, đầu váng mắt hoa, đau tức liên sườn, tỳ vị kinh nguyêt không đều…

Dẫn giải:

- Đương quy, Bạch thược bổ huyết…

- Sài hồ, Bạc hà tiết nhiệt..

- Cam thảo, Bạch truật bổ khí kiện tỳ…

- Đơn bì, Chi tử thanh nhiệt…

Bệnh Can cam dùng hai bài trên đã bớt, nên cho dùng bài này để điều dưỡng.

Hoặc dùng bài  ỨC CAN PHÙ TỲ HOÀN gia giảm:

“Băng Ngọc Đường Nghiệm Phương”

Nhân sâm                         4g

Bạch truật                         4g

Phục linh                           5p

Sài hồ                               5p

Hoàng liên                        4g

Thanh bì                           4g

Trần bì                               4g

Bạch giới tử                      4g

Long đởm                         4g

Sơn tra                              4g

Thần khúc                        4g

Cam thảo                        2g

Sinh khương                    3l

Hồng táo                          3q

Cách dùng: sắc uống.

Tác dung: thanh can, bổ tỳ vị, tiêu trệ…

Dẫn giải:

Sài hồ long đởm thanh can

- Sâm, truật, linh thảo phù tỳ..

- Sơn tra thần khúc tiêu thực,

- Thanh bì trần bì lợi khí hành trệ,

- Hoàng liên thanh nhiệt..

- Bạch giới tử tiêu đàm…

Bệnh đã lui nên cho dùng tiếp bài này để phù tỳ và trị bệnh, thì bệnh hết mà chính khí không tổn thương, rất công hiệu.

Hoặc dùng bài:  HÒA CAN THANG gia giảm:

“Băng Ngọc Đường Nghiệm Phương”

Sinh địa                            4g

Đương quy                       4g

Bạch thược                      4g

Xuyên khung                    4g

Sài hồ                                4g

Nhân sâm                        4g

Bạch truật                         4g

Phục linh                          4g

Cam thảo                         4g

Sinh khương                  3lát

Đại táo                          3qủa

Cách dùng: sắc uống.

Tác dụng: bổ huyết hòa huyết, kiện tỳ, hòa trung…

Dẫn giải:

- Sinh địa, Đương quy, Bạch thược, Xuyên khung bổ huyết hòa huyết…

- Nhân sâm, Bạch truật, Phục linh, Cam thảo bổ khí hòa trung..

- Cam thảo, Đại táo điều hòa chư dược…

- Sài hồ điều đạt can khí…