Theo YHCT, mụn nhọt hạnh kết…có sưng nóng đỏ đau thuộc chứng “sang dương”, nguyên nhân chính do hỏa độc hay do huyết nhiệt gây ra. Cách chữa, tùy theo giai đoạn khởi phát, hóa mũ, vỡ mũ, ngoài ra còn căn cư vị trí mun như đầu mặt bụng lưng, hoặc hai chân mà trị, để dùng thuốc uống trong hay bôi đắp ngoài phù hợp. phép trị chủ yếu Thanh nhiệt giải độc, sơ phong tán tà…

Theo YHHĐ mun nhọt phần nhiều một bệnh nhiễm trùng da hoặc tổ chức dưới da thường do vi khuẩn tụ cầu nhân gây nên trong trường hợp da bị trầy xước lại không giữ vệ sinh tốt gây viêm nhiễm.

Dưới đây là bài thuốc cổ phương gia giảm thường dùng chữa Mụn nhọt sưng nóng đỏ đau:

PHỒ TẾ TIÊU ĐỘC ẨM

(Lý Đông Viên Phương- Lục Mục )

Thành phần bài thuốc gia giảm:

Hoàng cầm     12g

Trần bì             12g

Huyền sâm       12g

Ngưu bàng tử   12g

Cương tằm       14g

Liên kiều          12g

Sài hồ             12g

Cát cánh         12g

Hoàng liên      12g

Cam thảo         8g

Bạc hà             6g

Thăng ma         6g

Bản lam căn     8g

Mã bột             6g

Cách dùng: Các vị thuốc trên tán bột mịn, dùng mật làm hoàn, hoặc sắc uống, liều lượng gia giảm tùy theo thể bệnh.

Tác dụng: Thanh nhiệt giải độc, sơ phong tán tà.

Chủ trị: Bệnh đại đầu ôn, ố hàn phát nhiệt, đầu mặt đỏ phù, yết hầu không lợi lưỡi khô, miệng khát mạch phù sác, có lực.

Dẫn giải phương thuốc

-Hoàng cầm, Hoàng liên là chủ dược, tả nhiệt độc ở thượng tiêu đầu mặt.

-Huyền sâm, Mã bột, Bản lam căn, Cát cánh, Cam thảo thanh giải nhiệt độc ở đầu họng.

-Trần bì lý khí sơ thông ứ trệ.

-Thăng ma, Sài hồ thăng dương, tán hỏa dẫn dược đưa lên đầu mặt.

-Liên kiều, Hoàng liên, Hoàng cầm đều là thuốc thanh nhiệt giải độc.

Ứng dụng lâm sàng và gia giảm:

Bài này thường áp dụng để trị các ung nhọt ở đầu mặt, bệnh quai bị, viêm Amydale cấp; chứng thường kèm theo sốt sợ lạnh, mồm khát, lưỡi đỏ, rêu trắng pha vàng, mạch phù sác hoặc trầm sác có lực.

-Nếu quai bị có biến chứng viêm tinh hoàn gia thêm Xuyên luyện tử, Long đởm thảo để tả Can nhiệt.

-Nếu bệnh nhân kiêm chứng khí hư, người yếu mệt mỏi gia Đảng sâm để bổ khí, trường hợp táo bón gia Đại hoàng để tả nhiệt, thông tiện.

-Nếu bị quai bị dùng bài thuốc này gia giảm để dùng rượu hạt Gấc bôi ngoài kết quả rất tốt.

Phụ phương:

   + Trị mụn nhọt ngực bụng do can uất hóa độc phối hợp Bài (Bổ Huyết Thanh Nhiệt Tiêu Độc Phương”Lê Hữu Trác”). Đơn bì 14g, Xích thược 8g, Sinh địa 20g, Đương quy 14g, Hà thủ ô 14g, Hồ ma nhân 14g, Kim ngân hoa 14g, Liên kiều 14g, Miết giáp 4g, Mộc thông 12g, Thổ bối mẫu 8g, Thổ phục linh 12g, Tỳ giải 12g, Cam thảo 4g. Sắc uống. Trị lở ngứa, mun nhọt  khắp người.

   + Trị mụn nhọt do can uất hóa độc phối hợp Bài “Ngân Hoa Giải Độc Thang “Dương khoa tâm đắc tập” gia giảm). Kim ngân hoa 12g, Bồ công anh 16g, Tê giác 6g, Xich linh chi 12g, Liên kiều 12g, Đơn bì 12g, Hoàng liên 10g, Hạ khô thảo10g. Các dùng: Sắc ngày một thang, uống 3 lần trong ngày. Tác dụng: thanh nhiệt giải độc, tả hỏa lương huyết. Chủ trị: Trị mụn nhọt, thấp nhiệt phong hỏa gây nên…(ung thư đinh sang).

Hình minh họa

Dongyminhphuc.com