MỘT SỐ ĐIỂM HUYỆT CƠ BẢN CHỮA ĐAU THẦN KINH TỌA

     Hội chứng đau thần kinh toạ( ĐTKT) theo Đông y còn gọi “toạ cốt thần kinh thống”  là chứng bệnh thường gặp tuổi 30 trở lên, có nhiều nguyên nhân, phần nhiều do bên trong (nội nhân) chức năng can thận, gân xương suy yếu. Bên ngoài (ngoại nhân) cảm nhiễm phong hàn thấp, hoặc do viêm nhiễm gây khí trệ huyết ứ, sang thương lồi thoát vị đĩa đệm, chèn ép rể thần kinh.

ĐTKT thường biểu hiện đau thắt lưng lan xuống mông mặt sau, ngoài đùi, có khi đau xuống tới bàn chân, theo đường kinh bàng quang và kinh đởm, hạn chế vận động, đi lại khó khăn, đây là dấu hiệu gây khó chịu ảnh hưởng đến sinh hoạt người bệnh. Hiện nay có nhiều phương pháp điều trị khác nhau, sử dụng huyệt, châm cứu, day ấn, massage có tác dụng giảm đau tăng cường khả năng vận động phòng điều trị ĐTKT rất tốt. Sau đây xin giới thiệu một số huyệt cơ bản để tham khảo sử dụng như:

(1) Thận du: vị trí dưới gai đốt sống thắt lưng  L 2 đo ra 1,5 thốn. Tác dụng bổ tạng thận, mạnh cơ khớp.

(2) Đại tràng du: vị trí dưới đốt sống thắt lưng thứ 4 đo ra 1,5 thốn. Tác dụng: lý khí hoá trệ, mạnh lưng gối…

(3)Hoàn khêu: vị trí  ở mông 1/3 ngoài  2/3 trong đường nối  từ mấu chuyển lớn xương đùi đến xương cùng cụt. Tác dụng thông kinh lạc, trừ phong thấp, lợi lưng gối...

(4)Dương lăng tuyền: “hội huyệt” của gân, vị trí chổ hõm dưới trước đầu trên xương mác. Tác dụng mạnh gân cốt, thư cân,  khử phong tà…(5)Huyền chung: “hội huyệt” của tủy,  vị trí mắt cá ngoài đo lên 3 thốn sát bờ trước xương mác. Tác dụng đuổi phong thấp, tiết đởm hoả, thanh tuỷ nhiệt..

(6) Uỷ trung: vị trí ở giữa lằn ngang sau khoeo chân. Tác dụng:  thư cân, thông kinh lạc, mạnh lưng gối …Trên đây là những huyệt cơ bản phòng trị ĐTKT cần nên gia thêm A thị huyệt theo đường kinh bàng quang và kinh đởm.

    Theo thuyết quan hệ tạng phủ- kinh lạc của Đông y cho rằng thắt lưng là phủ của thận, đởm là phủ của gan, bàng quang là phủ của thận, vây nên kinh bàng quang đau có liên quan đến tạng thận, kinh đởm đau có liên quan đến tạng gan. Do vậy phòng trị ĐTKT phải châm điều chỉnh kinh bàng quang và điều hoà kinh đởm, bổ thận, dưỡng can. Ngoài ra nếu đau  lưng lan xuống sau mông, chân gia thêm  huyệt Thừa phù, Ủy dương, Thừa sơn… dọc kinh bàng quang. Nếu đau lưng dọc xuống phía ngoài mông chân, gia thêm huyệt Phong thị, Phi dương.. dọc theo kinh đởm, A thị huyệt (đau đâu châm đó)…ngoài ra chú ý gia giảm theo thể chứng  thường gặp sau đây:

    1, Thể  phong hàn thấp (nhiễm khí hàn ẩm) biểu hiện đau mỏi, đau tê, đau cố định một chổ,( vì tính của hàn thì ngưng, tính của thấp thì đọng mà đau). nên cứu ấm huyệt cơ bản và thêm huyệt Dũng tuyền, Bạch hoàn du  mỗi huyệt từ 5-10 phút,

    2, Thể sang thương, ứ huyết, biểu hiện khởi phát đau đột ngột sau vận động quá mức cột sống thắt lưng, thường vận động, ho hắt hơi đau tăng, gia thêm huyệt Ủy dương, Giáp tích cạnh cột sống thắt lưng L2- L5 bên đau cách đường giữa cột sống 0,5 thốn  tăng tác dụng giảm đau do khí trệ huyết ứ, co cơ….

    3, Thể nội nhân khí huyết suy kém, biểu hiện đi lại, đứng lâu, đau tăng, nằm nghỉ, xoa bóp dễ chịu, thường gặp người có tuổi gân xương yếu. Huyệt cơ bản nên châm bổ cứu ấm thêm huyệt, Dũng tuyền, Quan nguyên, Tam âm giao… tăng tác dụng ôn bổ  can thận, khí huyết.. 

  Phòng  trị ĐTKT có nhiều phương pháp chủ yếu là giảm đau, tăng cường khả năng vận động, một số huyệt cơ bản  trên có tác dụng lưu thông khí huyết giảm đau, mạnh cơ xương tăng cường khả năng vận động. Phòng bệnh ĐTKT cần lưu ý thể hàn thấp cần phòng tránh lạnh và ẩm ướt, thể sang thương ứ huyết cần nằm nghỉ,  hạn chế vận động thời gian đau cấp, khi ổn định cần lao động vận động nhẹ nhàng phù hợp và chọn môn thể dục thể thao phù hợp, không nên mang xách nặng, người suy nhược khí huyết hư tổn cần ăn uống bồi bổ, trường hợp đau nặng, tái phát nhiều lần nên đi khám chuyên khoa có phương trị thích hợp.

Bài đã đăng Báo SK&ĐS số 496.

WWW.Dongyminhphuc.com